བོད་ཀྱི་མནའ་གསོལ་རིག་གནས་ཅུང་ཟད་གླེང་བ།

  སྒང་བ་བོད་ཀྱི་མི་རིགས་འདིར་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་ཆ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པར་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་མནའ་གསོལ་རིག་གནས་ཀྱང་མི་རིགས་ཤིག་གི་དྲང་བདེན་མཚོན་པའི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད། དེ་བས་བོད་ཀྱི་ཁ་དཔེ་རུ“མི་གཉོམ་ཆུང་ལ་མནའ་དང༌། གྱོད་ཆེན་ལ་གཟུ། ” “དྲི་མ་འཁྲུ་བ་ལ་ཆུ་དང༌། མི་རྙིང་འཁྲུ་བ་ལ་མནའ།” “མིས་མི་བཟའ་མནའ་དང༌། ཁྱིས་མི་བཟའ་ལྕགས། ” “ཤག་པོས་མནའ་མི་བཟའ། ཉེ་བོས་ཁྲེལ་མི་འདོར” ཞེས་པ་སོགས་མནའ་ཡིས་མི་རིགས་འདིའི་རྒྱུན་རིང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་གོ་གནས་ག་འདྲ་ཟིན་ཡོད་པའང་རྟོགས་ཐུབ། དེ་བས་མནའ་ལ་དབྱེ་བ་དང་དེ་དག་གི་སྤྱི་བབ་དང་རྩ་བའི་རང་བཞིན་སོགས་ཧ་ཅང་འཐུས་ཚང་ཞིག་ཡོད་པ་རང་བློས་ལྕོགས་ཚོད་ཀྱིས་ཅུང་ཟད་ཞུས་ན།

གཅིག མནའ་ཡི་གོ་དོན།

　༡ གོ་དོན་བཤད་པ། 《སྔགས་རིམ་ཆེན་མོ》ལས། “ཁྱོད་ཀྱི་དམ་ཚིག་རྡོ་རྗེ་འདི། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་འགའ་ཞིག་ལ། །འདི་སྨྲས་ན་ནི་མགོ་བོ་འགེམས། །” ཞེས་དང༌། 《བརྡ་དག་མིང་ཚིག་གསལ་བ》ལས “མནའ་ནི་དམ་བཅས་པའམ་དམོད་འཛུགས་པའི་དོན་དུ་འཇུག” ཅེས་པ་སོགས་ལ་བརྟག་ན། མནའ་ནི་དམ་བཅས་པ་དང་ཁས་བླངས་པ་སོགས་ལ་འཇུག་པ་མ་ཟད། ད་དུང་ཕ་རོལ་བོར་དམོད་འཛུགས་པའི་དོན་ཞིག་ཏུའང་འཇུག་པ་འདྲ། གང་ལྟར་དམིགས་ཡུལ་གང་རུང་ཞིག་ལ་དམིགས་ནས་དོན་དེ་ཉིད་ལས་མི་འདའ་བར་ཁས་འཆེས་པའམ་དམ་བཅས་པའི་ངག་ཐོག་དང་ལས་རིགས་ཤིག་ལ་མནའ་ཞེས་པའི་མཚན་ཉིད་བཞག་ན་རུང་བར་བསམ། ཡིན་ནའང༌། ཀུན་གྱི་བཞེད་དགོངས་ལྟར་ན། རྟེན་གསུམ་དང༌། ཉི་.ཟླ་སྐར་གསུམ། ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག ཕ་མ་བུ་ཕྲུག་སོགས་དཔང་དུ་བཞག་སྟེ་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་སྒྲ་ཡི་སྒོ་ནས་དམ་བཅས་ཏེ་བྲོ་བོར་བ་མནའ་ཡི་མཚན་ཉིད་དུ་བཞག་ཡོད་ལ། དོན་དུ་མནའ་ནི་དམིགས་ཡུལ་གང་རུང་ཞིག་ལ་ཁ་གཏད་པ་དེ་ལས་འདའ་བ་མེད་པའི་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་ནམ་སྙམ།

　༢ དབྱེ་བ་བཤད་པ། དེ་ཡང་མནའ་ཚིག་ལ་ལུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་བཅད་ལྷུག་གང་རུང་དང༌། རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། ཡི་གེར་མ་བཏབ་པའི་ངག་ཐོག་གི་མནའ་ཚིག་དང༌། ཡི་གེར་བཏབ་པའི་ཡིག་ཐོག་གི་མནའ་ཚིག་གཉིས་ཡོད་པར་འདོད། དང་པོ་ལྟར་ན། བོད་དམངས་ཁྲོད་དུ་ངག་ནས་ངག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་མནའ་ཚིག་སྟེ། “དཀོན་མཆོག་གསུམ” དང༌། “སྐུ་འབུམ་གསེར་སྡོང” ལྟ་བུས་མཚོན་ཐུབ་ཅིང༌། གཉིས་པ་ལྟར་ན། ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་མནའ་ཚིག་སྟེ། “མཐང་གྲང་རེ། ཇྀ་སྩལ་བ་བཞིན་མྱྀ་ཉན་རེ” ཞེས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། ནང་བསྟན་རིག་གནས་བཅས་ལས་བྱུང་བའི་བཅད་ལྷུག་གི་མནའ་ཚིག རྡོ་རིང་སོགས་ཀྱི་སྟེང་གི་མནའ་ཚིག་བཅས་ཀྱིས་མཚོན་ཐུབ། མནའ་ཡི་མིང་ལ་ཐ་ཚིག བྲོ་བོར་བ། དབུ་སྙུང་བ། གཅིགས་འཛིན། དམ་ཚིག མནའ་སྐྱེལ། དམ་བཅའ། མནའ་གན། མནའ་ཚིག མནའ་བཅའ་བ། མནའ་བཞེས། ཞལ་གྱིས་བཞེས། མནའ་ཆིངས་སོགས་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དག་ཞེ་ཚིག་དང་ཞེ་ཚིག་མིན་པའི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས་དོན་ཡོངས་སུ་མཚུངས་པས་འདི་དག་མནའ་ཡི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་རེད། གཞན་མནའ་གསོལ་ལ་ངོ་གདོང་ནས་དབྱེ་ན། མནའ་རྟེན་དང་མནའ་འགལ། མནའ་བཤགས་བཅས་ཀྱི་དབྱེ་བའང་ཅུང་མང་བར་མངོན། གཉིས། མནའ་ཡི་བྱུང་བ།

　མནའ་ཡི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དུས་འདི་དང་གན་རེད་ཅེས་བཤད་དཀའ་ནའང༌། གནའ་བོའི་ཁྲིམས་ཡིག་དང༌། རྡོ་རིང་གི་ཡི་གེ་ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཚང༌། བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་བཅས་ལས་མཐོང་བ་གཞིར་བཟུང་སྟེ་བརྟག་ན། འཇིག་རྟེན་འདིར་ཐོག་མར་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་བྱུང་ནས་མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་ཆེན་པོའི་བར་འབྲེལ་བ་ཆགས་པ་དང༌། མི་དང་མིའི་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཞེས་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་དག་གི་དགོངས་གཞི་ཡིན་ལ། དགོངས་གཞི་འདིར་གཞི་བཅོལ་ན་བོད་མི་རིགས་ཀྱང་དེ་ལས་འབྲལ་ཐབས་མེད། དེ་བས་བོད་མི་རིགས་ཀྱང་རང་བྱུང་ཁམས་ཆེན་པོར་འདྲིས་ཤིང་གོམས་པར་གྱུར་པས་རང་བྱུང་ཁམས་ལ་བཅངས་པའི་དད་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཤིག་ཀྱང་ངང་གིས་འཕེལ་བ་རེད། དད་པའི་སྟོབས་ཤུགས་འདི་ལས་ད་གཟོད་ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ་དང༌། ས་རྡོ་རི་བྲག མཚོ་དང་མཚེའུ་བཅས་སུ་ལྷ་ཀླུ་གཞི་བདག་འཁོར་སྲུང་བཅས་གནས་ཡོད་པར་ངོས་བཟུང་སྟེ། ནང་སེམས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དེ་དག་གི་སྟེང་ནས་མངོན་པར་བྱས་ཤིང༌། དེ་དག་ལ་དད་ཅིང་འདུན་པས་མནའ་ཡང་དེ་རིགས་ལས་འཇོག་པའི་སྲོལ་བྱུང་བར་འདོད། མདོར་ན། མནའ་ཡི་བྱུང་བ་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཐོག་མའི་བྱེད་སྒོ་དང་གོམས་སྲོལ་སོགས་ལས་བྱུང་བར་མངོན་པ་མ་ཟད། མིའི་རིགས་ཀྱིས་རང་བྱུང་ཁམས་དང་རང་བྱུང་ཁམས་ཆེན་པོ་ལས་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་ལ་འཛིན་པའི་འདུ་ཤེས་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་ལས་བྱུང་བའང་གོར་མ་ཆག དེའང་རང་བྱུང་ཁམས་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་ཚུལ། གཉན་པོ་གང་དམ་ལ་བཏགས་ཚུལ། གཤིན་པོ་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་ཚུལ། རི་ཆུ་ནགས་གསུམ་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་ཚུལ་བཅས་གདོད་མའི་ཆོས་ལུགས་ནས་བོན་གྱི་ཆོས་ལུགས། ནང་བ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རིམ་པ་བཞིན་བརྒྱུད་པའི་ཀུན་སློང་དང་འདུ་ཤེས་འདྲ་མིན་འཁྲུངས་པ་གཞིར་བྱས་སྤྱི་ཚོགས་དང་དུས་རབས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལས་མནའ་ནི་སྲ་བརྟན་དང་རྒྱུན་སྲོལ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་རེད།