རྫི་གླུ་ཞིག་གི་བསམ་བློ་དང་སྒྱུ་རྩལ།

རྫི་གླུ་ཞིག་གི་བསམ་བློ་དང་སྒྱུ་རྩལ། 
                              —《ཁ་བཏགས་ལྟ་བུའི་དབྱངས་ཅན་མའི》སྔོན་འགྲོར་བྲིས་པ།

        བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་གི་འཕེལ་རིམ་མི་རིགས་གཞན་དང་བསྡུར་ན་རུས་སྦལ་གྱི་འགྲོས་ལྟར་ནུར་བཞིན་ཡོད་ན་ཡང༌། ལོ་རབས་བརྒྱད་བཅུ་བ་ནས་འགོ་བརྩམས་པའི་ལོ་ངོ་བཅུ་ལྷག་གི་གྲུབ་འབྲས་ལ་བལྟས་ན་ངོ་མ་ཧ་ལས་པ་ཞིག་ཡིན། དུས་ཡུན་ཐུང་ངུའི་འདིའི་ནང་དུ་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་གི་མ་འོངས་པ་ལ་བསམ་གཞིག་བྱེད་དུས། རྩོད་གླེང་དང་འགལ་རྐྱེན། ཐ་ན་ནོར་འཁྲུལ་དང་ལམ་ལོག་ཏུ་འགྲོ་ངེས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་མང་བོ་ཞིག་ཡོད་ནའང་འཕེལ་རྒྱས་དང་མདུན་ལམ་ཐད་ལ་ལྟ་ཚུལ་གཉིས་ལས་མེད་ཅིང༌། གཅིག་ནི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རྨང་གཞི་ལས་འཕེལ་རྒྱས་བསྙེག་པ་དང༌། ཅིག་ཤོས་ནི་གསར་བ་གསར་རྐྱང་གིས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཁ་གཏད་དུ་ལངས་པ་དེ་ཡིན། ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་བསམ་གཞིག་གི་སྟེང་ནས་སྔ་མའི་རིན་ཐང་དེས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ནུས་ཤུགས་ཆེན་པོ་འདོན་བཞིན་ཡོད་ཅིང༌། ཕྱི་མས་ན་གཞོན་སྐོར་ཞིག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ངེས་ཅན་ཞིག་ཐེབས་བཞིན་ཡོད། གང་ལྟར་ཡང་ལོ་འདི་གའི་ནང་ཕན་ཚུན་ལ་འགྲན་བསྡུར་གྱི་ཚུལ་གྱིས་སྙན་དེབ་གང་མང་ཞིག་པར་དུ་བསྐྲུན་པ་འདིས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་སྙན་ངག་གི་འཕེལ་རིམ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ཡོད་པ་གསལ་བོར་མཚོན་ཐུབ།
        ད་རེས《ཁ་བཏགས་ལྟ་བུའི་དབྱངས་ཅན་མ》ཞེས་པའི་དེབ་ཆུང་འདི་ཀློག་པ་བོའི་སྤྱན་ལམ་དུ་འགྲེམ་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པར་གྱུར། འདི་ནི་ན་གཞོན་སྙན་ངག་པ་གངས་འཚོ་ལགས་ཀྱིས་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་རིང་ལ་རྔུལ་ཆུ་དང་ཟུངས་ཁྲག ཐ་ན་ཚེ་སྲོག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་དགའ་སྐྱོའི་འགྱུར་བ་ལས་བཏོན་པའི་ལྷག་བསམ་གྱི་སྐྱེས་ཆུང་ཞིག་སྟེ་མགྱོགས་འགྲོས་ཆོལ་ཁའི་རྩྭ་འཇམ་གྱི་ཁྲོད་ནས་དུང་དུང་གིས་གྲགས་པའི་ཁུ་བྱུག་གི་གཞས་ཆུང་བཞིན་ཁྱེད་ལ་སྤྲོ་སྐྱིད་དམ་ཡང་ན་སྐྱོ་དུང་བ་ཞིག་སྟེར་ངེས། རྣམ་པའི་སྟེང་ནས་བལྟས་ན་དེབ་འདིར་ཡོངས་ཁྱབ་ནས་ལྡན་པའི་ཁྱབ་ཆོས་ཤིག་ནི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་སྲོག་བཟུང་ནས་གསར་བཏོད་ཀྱིས་ཟུར་བརྒྱན་ཏེ། མི་རིགས་འདི་ངོས་དང་ཟུར་ནས་མཐོང་བའི་མྱོང་ཚོར་ཏག་ཏག་ཡིན་པས་དུས་དང་མཐུན་པའི་གྲུབ་འབྲས་དང་དགེ་མཚན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཡོད།
        གངས་འཚོ་ལགས་ནི་མེ་ཏོག་དང་མཉམ་དུ་འཛུམ་མདངས་གྲོལ་ཞིང༌། གླུ་དབྱངས་དང་སྨྲ་བརྗོད་མཉམ་དུ་བརྡོལ་བའི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་སྐྱེས་པས་གནས་འདི་ན་འཕུར་བའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་དང༌། འཆར་ཡན། ད་དུང་ལྷས་ཆེད་དུ་བསྩལ་པའི་མི་རིགས་ཀྱི་གོམས་འདྲིས། ཚེ་སྲོག་གི་མདངས་མ་ཡལ་བའི་ལྷ་སྒྲུང་སྣ་ཚོགས། དེ་དང་དེ་དག་གིས་སྙན་ངག་གི་བག་ཆགས་སྦྲུམ་ཞིང༌། དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕོ་འགྱུར་ལས་མགོ་བོ་འཐོམས་པའི་དུས་རབས་འདིར་འཁོར་བའི་འཚོ་རྟེན་གྱི་ཁྱིམ་གཞིས་དང༌། ཟླ་ཕོགས་ཀྱི་བསླུ་བྲིད་སོགས་ཡོད་ཚད་བློས་བཏང་སྟེ་ནང་དོན་རིག་པ་དང༌། སྒྲ་ཚད། སྙན་ངག་ལོ་རྒྱུས་སོགས་དང༌།སེམས་ཁམས་རིག་པ།མཚན་ཉིད་རིག་པ། རྩོམ་རིག སློབ་གསོ་རིག་པ། སྤྱི་ཚོགས་མིའི་རིག་པ་སོགས་གནའ་དེང་གི་གཞུང་ལུགས་གང་མང་ཞིག་ལས་དཀའ་སྡུག་གི་རོ་གང་མང་མྱངས་པས་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཁོང་གིས《ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ》དང༌། 《སྦྲང་ཆར》《མཚོ་སྔོན་མང་ཚོགས་སྒྱུ་རྩལ》《རི་བོ་ཉི་ཟླ》《མཚོ་སྔོན་བོད་ཡིག་ཚགས་པར》《བོད་ལྗོངས་ཉིན་རེ་ཚགས་པར》སོགས་ཞིང་ཆེན་ཕྱི་ནང་གི་དུས་དེབ་དང་ཚགས་པར་མང་བོར་དཔྱད་རྩོམ་དང་ལྷུག་རྩོམ། སྙན་ངག་བཅས་བརྒྱ་ལ་ཉེ་བ་ཞིག་སྤེལ་མྱོང༌།   དེ་བས་ཆེས་ཟབ་པའི་བག་ཆགས་དེ་ཡོངས་སུ་སྨིན་ནས་མགྲིན་པའི་དཔྱིད་ཀྱི་དགའ་ཚལ་དུ་སྙན་ངག་གི་འཕང་འགྲོ་ངང་གིས་བརྡོལ་བར་གྱུར།
        ངས་སྙན་དེབ་འདི་ཐེངས་འགའ་བཀླགས་རྗེས་ད་གཟོད་འདིའི་སྤྱི་ཚན་གཞན་དང་མི་མཐུན་པའི་རིན་ཐང་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་པར་མཐོང༌། དེ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ལ་འགལ་ཟླ་སློང་བའི་ཕུགས་འདུན་ནམ་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་མདུན་ལམ་ཞིག་སྟེ་དེང་གི་དཔལ་འབྱོར་དང་ཆབ་སྲིད། ཚན་རིག་རིག་གནས་བཅས་གང་དུའང་རང་ཉིད་གཅེས་འཛིན་གྱི་གཟེབ་ཏུ་ཚུད་ཅིང༌། དེ་ལས་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་གི་ནད་ཡམས་ཤིག་གིས་གཡོ་དང་ཕྲ་མ་སོགས་ངང་གིས་རྒྱས་ཏེ་བདེན་དྲང་དང༌། སྤྱོད་བཟང༌། གཞན་ཕན། ཞི་བདེ་བཅས་བག་ལ་ཞ་བས། སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་ལས་གཞན་པའི་བཙན་གཉོམ་དང་དབུལ་ཕྱུག ཡང་ན་དམག་འཁྲུག་འཇིགས་སྐུལ། ནད་ཡམས། རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་འཇིགས་སྔངས་སྣ་ཚོགས། ཐ་ན་ཚན་རིག་གིས་འགྲོ་བ་མི་རིགས་རང་ཉིད་ལ་ལྕེབས་ཐག་བཟོས་ཏེ་འཛམ་གླིང་ངམ། རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གམ་མི་རིགས་ཤིག་གི་ཉམས་རྒུད་ཇི་བྱུང་གི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྒྲོལ་བའམ་ཡང་ན་ཞི་བདེ་དང༌། སྤྲོ་སྐྱིད། རབ་ཏུ་འབྱམས་པའི་བདེ་བ་ཞིག་ལས་སྣོད་བཅུད་མཐའ་དག་བདེ་ལྡན་ཞིང་ཁམས་ཤིག་ཏུ་སྨོན་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ན་ཡང༌། བྱིས་པ་བྱིས་པར་ཤེས་པའི་དབང་གིས་སྙན་དེབ་འདིས་འུད་བརྗོད་ཀྱི་ཨ་རག་བཙན་པོ་མ་འཐུང་བར་སྨོན་པ་ཡོད་ཚད་ཆུ་ལེན་བུ་མོས་མགྲིན་གླུ་བཞིན་ཁེར་བཤད་བྱས། ཁེར་བཤད་འདི་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་བསམ་བློ་དང་འབྲལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རེད།
        སྙན་ངག་རེ་རེའི་རང་མཚན་གྱི་བསམ་བློའི་སྟེང་ནས་བལྟས་ན་ཡོད་ཚད་ཕ་ཡུལ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པར་མ་ཟད། སྤྱི་ཚོགས་དང༌། ལོ་རྒྱུས། འཕེལ་རྒྱས། ཡང་ན་མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་དང་དེང་རབས་ཀྱི་རང་གཞན་བར་གྱི་འགལ་ཟླ་ལས་གཞན་ལ་མིག་གིས་བལྟས་ནས་རང་ཉིད་མེ་ལོང་ལས་མཐོང་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ལ་དབྱེ་ཞིབ་ཅུང་བྱེད་ན།
1མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བའི་སྟེང་གི་བསམ་བློ་གསལ་བྱེད་དུ་ལེགས་བཤད《སྙན་ངག་གི་ཚོམ་བུ》《མཛོ་མོ་བལ་ཁུར》《ཁྱེད་མྱུར་ཏུ་ཕེབས་ཤོག》《སྐྱོ་གླུ་སྙིང་གི་རོལ་མོ》《སྙིང་ནས་ཕུལ་བའི་གླུ》《ཆེས་ཐོག་མའི་མཆོད་བརྗོད》སོགས་ཡོད་དེ་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་ཁྲོད་ཀྱི་བརྩེ་དུང་དང་འགལ་འདུ་ལས་འཚོ་བའི་གདམ་ཀ་རང་དབང་མེད་པས་ མི་སུ་ཡིན་རུང་དགྲ་འདུལ་གཉེན་སྐྱོང་དང་འཁོར་བའི་བདེ་སྣང་ལས་རང་གཅེས་འཛིན་གྱི་ངང་མདུན་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ནའང་དོན་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་བདག་པོ་མི་ཡིན་ནམ། མི་ཡི་བདག་པོ་ད་དུང་གཞན་ཞིག་ཡིན། དེས་ན་མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ནི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་ལས་འཚོ་དགོས་དོན་ཅི། འདི་ནི་སྙན་ངག་དེ་དག་ལ་འབྲེལ་ཐབས་མེད་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་རེད།
２ ཕ་ཡུལ་ལས་མངོན་པའི་བསམ་བློ་ནི《ལུག་རྫི་བུ་མོ》《ཟླ་བའི་སྙན་ངག》《སྙན་ཚིག་བྱུ་རུའི་མགུལ་རྒྱན》《རྒྱང་བལྟ》སོགས་ལས་མངོན་ཏེ་ཕ་ཡུལ་དང་ཕ་ཤུལ་བུས་འཛིན་ཐད་ནས་མངར་སྐྱུར་བསྐ་བའི་འཚོ་བའི་བདེ་སྡུག་དང༌། མིག་ཆུ། ཟུངས་ཁྲག་ལྷུང་ལྷུང་དུ་བཞུར་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་ལུག་རྫི་བུ་མོ་ལ་སོགས་པའི་རང་གི་བརྩེ་དུང་དང་འདོད་བློའི་ གདམ་ཀའི་ཁྲོད་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ལ་གདུང་སེམས་སྐྱེས་པ་མིན་པར་དཔལ་འབྱོར་དང་ཚན་རིག་བཅས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་ཡར་རྒྱས་སུ་འཕེལ་བས་མིའི་རིན་ཐང་ངང་གིས་ཤོར་བའི་སྐབས་འདིར་མི་ཆོས་གཙང་མ་བཅུ་དྲུག་གི་བསམ་བློའི་བྱིན་རླབས་དེས་རང་གི་མདུན་ལམ་བློས་གཏོང་ཕོད་པའི་སྤྱོད་ཚུལ་འདི་ནི་གོ་ལ་ཟླུམ་པོ་འདིའི་སྟེང་གསེར་དངུལ་ལས་རིན་ཐང་ཆེ་བའི་འདུ་ཤེས་ལས་བྱུང་བ།
３ལོ་རྒྱུས་ཐད་ནས་བལྟས་ན་ཡོད་ཚད་དུས་རབས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ནའང《འབྲོ་བཟའ་ཁྲི་མ་ལོད》དང《གངས་རི་དཀར་པོ》《ཁྱོད་ཀྱི་རྟོགས་བརྗོད་ཟབ་མོ》《གངས་རིའི་རོལ་དབྱངས》སོགས་ལས་གངས་རིའི་ལྗོངས་འདིར་གཞན་དབང་གི་རླུང་དམར་འཚུབ་ཅིང་ཞི་བདེ་ཡི་ཉི་འོད་དྲོ་མྱོང་བ་མ་ཟད་གངས་སེང་དཀར་མོའི་ང་རོས་འཇིག་རྟེན་ཡོམ་ཡོམ་གཡོ་བའི་སྐབས་ཀྱང་བྱུང་ཡོད་ནའང་མི་རྟག་པའི་ཆོས་ཉིད་ལས་འགོངས་མ་ཐུབ། དེ་ལས་གདུང་སེམས་དང་འཁང་ར། ཡང་ན་ལ་རྒྱ་སོགས་གང་ཞིག་སྐྱེས་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་ནི་འདས་ཟིན་པས་ད་ལྟའི་གནས་བབས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཅི་ཡང་མེད། དེ་ལས་སྙན་ངག་ལས་ལོ་རྒྱུས་ལྟ་བ་གླེང་སྟེ་ཕྱི་ཐག་གི་རྗེས་དྲན་ཞིག་བྱས་ནས་འདི་ལས་ཐོབ་པའི་བསླབ་བྱ་དེ་འབྱུང་འགྱུར་རམ་དེ་རིང་གི་དུས་སུ་འཛིན་འོས་པ་ཡིན་པ།
４དེང་རབས་དང་འབྲེལ་བའི་བསམ་བློ་ནི་སྙན་དེབ་འདིའི་གཙོ་བོ་ཡིན། དཔེར་ན《མིག་ཟུང་བོད་ལ་འཁོར་བ་ཉུང་ཉུང་ཙམ》དང《ན་ཟླ་ཚོ། གླུ་ཞིག་ལོངས་དང》《ཆེས་ཐོག་མའི་མཆོད་བརྗོད》《གངས་སེང་གི་དྲི་བ》《རྒ་བའི་ཁུར་གྱིས་མནོན་པའི་ང་རང》《ཁྲོམ་སྲང》《དེ་རིང་གི་ཉི་མ》སོགས་ལས་རང་གི་ཕ་ཡུལ་འདིའམ་ཁྱད་པར་དུ་བོད་གངས་རིའི་ཞིང་འདི་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་ལམ་ནས་མངོན་པ་སྟེ། ཤེས་རིག་དང་གོམས་སྲོལ། བྱམས་སྙིང་རྗེ་སོགས་འཛམ་གླིང་ན་སྔོན་དུ་ཐོན་པའི་མི་རིགས་འདི་ལོ་རྒྱུས་སམ་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་མང་ཞིག་གིས་དཔལ་འབྱོར་དང་ཚན་རིག་སོགས་རྗེས་སུ་ལུས་པ་འདིས་ཞེ་ཤོར་དོན་མེད་ནའང་གཙོ་བོ་མིག་སྔའི་གནད་དོན་འདི་ལས་འབྱུང་འགྱུར་གང་ཞིག་བསུ་མིན་ལ་བསམ་གཞིག་བྱེད་དགོས་པ་དེ་རེད། ཁོང་གིས་བལྟས་ན་མི་དང་མིའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་དང་ཕ་ཡུལ་གྱི་སྣང་ཚུལ་སོགས་ཀྱང་དེང་རབས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པས། (１) རོང་བའི་ཞིང་ཚིགས་བར་གྱི་འགལ་ཟླ་དང་འབྲོག་པའི་རྩྭ་ལོའི་སྟེང་གི་ཞེ་འཁོན་སོགས། དེ་ལས་གཞན་པའི་གྲུབ་མཐའི་ཕྱོགས་རིས། ས་གནས་རིང་ལུགས་སོགས་ཀྱིས་ཐུན་མོང་གི་སྟོབས་ཤུགས་དང༌། ཆོད་སེམས་ལ་ཕོག་ཐུག་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གཏོང་བ། (２) གངས་རིའི་ཞིང་གི་མི་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་ཕ་མེས་ཀྱི་འུར་ཆ་དང་ལྕགས་ཁེམ་སྙིང་ནོར་དུ་བཟུང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་དང་མཐུན་པའི་ཐོད་བརྒལ་ཅིག་ནམ་ཡང་མེད་པར། ཕ་ཤུལ་བུས་འཛིན་ལ་བརྩོན་པ་དེ་ནི་སྔངས་འཚབ་སྐྱེས་དགོས་པའི་བྱ་བ་ཞིག་ཡིན་པ།(３) རོང་འབྲོག་གི་སྔོན་ཐོན་གྱི་ས་གནས་མང་བོར་ཤེས་རིག་མེ་ལྕེ་སྦར་བའི་སློབ་གྲྭ་བཙུགས་ཡོད་ནའང་རིག་གནས་དགོས་མཁོ་མེད་པ་དང་ཕོ་མཆོག་མོ་དམན་གྱི་འདུ་ཤེས་སམ་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་མང་ཞིག་གིས་དགེ་རྒན་རྣམས་ཆང་དང་ཤོ་སྦགས་ལ་རོལ་ཅིང༌། སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཆད་པ་ཙམ་གསབ་པས་ལད་པར་གྱུར་ཅིང་ཆང་དང་འཕྱོན་མའམ་ཁྲོམ་ནས་མགོ་སྟོང་དུ་འཁོར་བའི་ཡོན་ཏན་པར་གྱུར་པ། (４) གྲོང་ཁྱེར་བའི་བོད་རིགས་དག་རྒྱ་མ་བོད་ཀྱི་སྐད་ལ་བྱང་ཞིང་ཕྱི་མ་ནང་གི་ཆ་ལུགས་ར་མ་ལུག་གི་གོམས་སྲོལ། ཐ་ན་བུ་དང་ཚ་བོས་རང་གི་ཕ་སྐད་གོམས་སྲོལ་ཐད་ལ་བོར་བའི་དཔུང་ཁག་ཅིག་གྲུབ་པའི་ནད་ཡམས་འདི་རིམ་གྱིས་གང་སར་ཁྱབ་ནས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་སྟེང་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་ཐེབས་པ།(５) ཡོན་ཏན་ཅན་དུ་རློམ་པ་མང་བོས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ལོ་རྒྱུས། ཆོས་ལུགས། དཔལ་འབྱོར་གྱི་འཚོ་གནས་སོགས་ཡོད་ཚད་རྗེས་ལུས་སུ་བཟུང་སྟེ་མཐའ་གཅིག་དེང་རབས་ཅན་དུ་བསྙེགས་ནས་ལྷ་ས་ཞང་ཀང་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བར་བརྩོན་པ། (６) ཕ་ཡུལ་གྱི་སྲིད་དོན་དང་དཔལ་འབྱོར། ཡང་ན་དམངས་དོན་སྒྲུབ་མཁན་གྱི་དཔོན་པོ་དག་གིས་མི་རིགས་ལ་ཕན་ཞིང་ཕ་ཡུལ་ལ་སྨན་པའི་དོན་མཐའ་དག་ལྟག་སྒོ་དང་དེའི་དབང་གིས་དམངས་ཚོགས་ཀྱི་མིག་ཟུང་ཡང་ལྟག་སྒོ་ལ་བྲེལ་བས་བདེན་དྲང་གི་མིག་ཟུང་ཁད་ཀྱིས་འཁྱོགས་པས་དཔོན་པོ་བསྐོ་བཞག་དང་གཞན་དོན་བསྒྲུབ་པ་བཅས་གང་དུ་ཡང་སྤྲེའུ་ཆོ་འཕྲུལ་རྣམ་པར་འགྱུ་བ། (７) སྙིགས་མའི་ལུས་སུ་ཚེ་གཅིག་ཏུ་འཚང་རྒྱ་བའི་གདམས་　ངག་སྟེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཞི་བདེ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་བདེ་སྐྱིད་སྟེར་བའི་ཟབ་མོའི་ཆོས་ལུགས་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་ཡོད་ནའང་བླ་སྤྲུལ་གྱི་མིང་ཐོབ་འཛིན་པ། གཞན་གྲྭ་བ་དང་ཆོས་དད་པ་མང་བོ་ཞིག་གིས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རིན་ཐང་ངོས་མ་ཟིན་པར་ཆོས་བརྒྱད་དམ་ཡང་ན་འདི་སྣང་གི་བསླུ་བྲིད་སྣ་ཚོགས་ལས་ཆོས་བསྒྲུབས་པའང་འཁོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་དུ་འགྱུར་བའམ་ཆོས་ཉམས་པའི་རྐྱེན་དུ་འགྲོ་བ། མདོར་ན། སྐྱེས་པ་དུ་ཆང་དང་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་མགོ་འཁོར་ཞིང་བུད་མེད་སྒེག་རྫས་དང་འཕྱོར་འདོད་ལས་ཉིན་མོ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་དེ། རང་གི་སླད་དུ་ཡོད་ཚད་ལ་མིག་བཙུམ་བཞིན་ཡོད་པ་ནི་ཡོན་ཏན་པའམ་ཡིག་རྨོངས་པ། རོང་འབྲོག་གམ་གྲོང་ཁྱེར་བ་ཀུན་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པས་དེ་ལྟ་བུའི་རྨི་ལམ་ལས་སློང་བ་ནི་མི་ཆོས་ཀྱི་རིན་ཐང་དང་ཚེ་སྲོག་གི་དོན་སྙིང་ཡིན་ཞིང་སྙན་དེབ་མི་ཆོས་ཀྱི་རིན་ཐང་ལ་སོགས་སྙེག་པ་ལས་དེ་དག་ལ་ཟུར་ཟའི་མེ་བཙའ་ཙམ་འཇོག་པ་གཏན་ནས་མ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར《ན་ཟླ་ཚོ་གླུ་ཞིག་ལོངས》དང《གངས་སེང་གི་དྲི་བ》ལྟ་བུས་འབོད་སྐུལ་བྱས་ཤིང《གླིང་ལྔ་ཡོམ་ཡོམ་སྒུལ་བའི་ང་རོ》《གངས་རིའི་རོལ་དབྱངས》ལྟ་བུས་མི་རིགས་ཀྱི་མདུན་དུ་ལངས་ནས་བདེན་དོན་གྱི་མིག་ཟུང་ལས་ཉི་མ་ལྟ་བུའི་འོད་སྣང་བཀྱེས་པའི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ལ་རེ་སྨོན་བྱས། ཞར་དང་ཞོར་ལ་མི་རིགས་འདིའི་གོམས་སྲོལ་དང་བསམ་པའི་འཁྱེར་སོ་བཅས་གང་འཚམ་གྱི་ཐོན་ཡོད།
        གོང་དུ་བརྗོད་པ་བཞིན་ལྗོངས་འདིའི་ཞོར་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྙོག་ཟིང་དང་སྡུག་བསྔལ་ལས་འདྲེན་པའི་བསམ་བློ་ཉག་གཅིག་ནི་བྱམས་སྙིང་རྗེ་དང་གཞན་ཕན་གྱི་བསམ་བློ་གནད་དུ་འཛིན་པ་དེ་ཡིན། དེ་ལས་འཇིག་རྟེན་འདིར་སླར་ཡང་མི་ཆོས་གཙང་མ་བཅུ་དྲུག་གི་སྐྱ་རེངས་ཤིག་བསུས་ཏེ་འགྲོ་བ་མི་གཙོ་བྱས་པའི་སྲོག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་ལའང་ཞི་བདེའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་བསྐྲུན་པའི་ལྷག་བསམ་མངོན་པའི་གསལ་བྱེད་དུ《དབྱངས་ཅན་མ》《སྤྱན་རས་གཟིགས》《གྲོགས་པོ་ཤམ་བྷ་ལར་ལོག་འགྲོ》ལྟ་བུའི་གསོལ་བ་འདེབས་པའམ་ཡང་ན་མེ་ལྟར་འབར་བའི་རེ་སྨོན་ཞིག་བཟུང་ཡོད། སྐབས་རེར། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་ཁྲོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྒྲོལ་འདོད་ཡང《ང་རང》དང《འཇིག་རྟེན་དང་དམྱལ་བ》སོགས་སྙན་ངག་འགའ་རེ་ཡོད་པ་ནི་ང་ཚོའི་ཐག་མ་ཆོད་པའི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པས་སྔོན་ནས་གསལ་བོར་གསུངས་ཞེས་སྐུ་ཞབས་ལུའུ་ཞུན་གྱིས་བཤད་པ་དེ་རེད། འདི་དག་ནི་འཁོར་བ་རྒྱ་མཚོའི་གྲུབ་ཆ་ཞིག་ཡིན་པས་ལམ་རིམ་ཆེན་མོ་སོགས་སྤྱོད་པ་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཞིག་བྱེད་དགོས་པ་རེད། སྤྱིར་བཤད་ན་དེ་ལྟ་བུའི་བསམ་བློ་དུས་རབས་འདིར་འབྱུང་དཀའ་བ་ཞིག་ཡིན་ལ་ཕྱག་ན་པད་མོའི་གདུལ་ཞིང་དུ་ཡི་གེ་དྲུག་མ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ངག་གི་གདངས་སུ་སྨིན་པ་དག་ལ་མཚོན་ན་སྐྱེས་འོས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད། འོན་ཀྱང་བསམ་བློ་དེ་དག་བརྗོད་པ་ཙམ་གྱིས་སྙན་དེབ་འདི་མཐོ་རུ་འཕགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་སྙན་ངག་གི་འགྱུར་བ་དང་འགྲོགས་ཏེ་བསྡུས་བརྗོད་དང་འཆར་ཡན། ད་དུང་སྙན་ངག་གི་ངོས་དང་ཟུར། ཡང་ན་སྐབས་ཐོབ་དང་དངོས་ཤུགས་ཅི་རིགས་སུ་ཆུ་ཕྲན་བཞུར་བ་ལྟར་ངང་གིས་བརྡོལ་བ་འདི་ཡིན་ཏེ་མཐར་གཏུགས་ན་སྙན་དེབ་འདིའི་དམིགས་བྱ་ནི་ཞི་བདེ་ཞེས་པའི་རླབས་ཆེ་བའི་ཐ་སྙད་འདིའི་ནང་དུ་འདུས་ཡོད།
        སྙན་ངག་ནི་སྒྱུ་རྩལ་ཡིན་ལ་མཚོན་ཐབས་ཀྱང་ཡིན། འོན་ཀྱང་མཚོན་ཐབས་དང་སྒྱུ་རྩལ་ཞེས་པའང་ཆ་ཤས་དུ་མས་གྲུབ་པ་ལས་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་ནུས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་འདོན་དགོས་པ་ཡིན་པས། གསར་འགྱུར་རྩི་ལྟར་ནུས་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཞིག་ཡོད་ནའང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དེ་དག་ལ་བསྙེགས་ཆེས་ན་སྙན་ངག་སྐད་ཆ་མིན་པར་འགྱུར་འགྲོ་བས་སྒྱུ་རྩལ་ལའང་འདོར་ལེན་དང་སྟབས་བསྟུན་བྱ་དགོས། སྤྱིར་བཤད་ན་སྙན་ངག་གི་མཚོན་ཐབས་ནི་སྒྱུ་རྩལ་ཡིན་ལ་མེ་ལོང་མའི་སྒྲ་རྒྱན་དོན་རྒྱན་གཉིས་ཀྱང་སྒྱུ་རྩལ་ཡིན་ཞིང་ཁྱབ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་སྙན་ངག་གི་སྒྱུ་རྩལ་ཡང་དེ་གཉིས་སུ་རིགས་བསྡུས་སུ་དཔྱད་བཟོད་དུ་གྲུབ་པ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་སྙན་དེབ་འདིའི་སྒྱུ་རྩལ་ཡང་དེ་གཉིས་ལས་དཔྱད་པར་འདོད། སྔོན་བྱོན་མཁས་པས་བརྗོད་བྱ་དོན་གྱི་ལུས་དང་རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་ལུས་ཞེས་བཞེད་པ་དེའི་སྟེང་ནས་བསམ་ན་གོང་དུ་བརྗོད་པ་དག་ནི་སྙན་དེབ་འདིའི་བརྗོད་བྱ་དོན་གྱི་ལུས་ཡིན་ལ་རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་ལུས་ཚིགས་བཅད་དང་རང་མོས་ཀྱི་ལུས་གཉིས་སུ་འདུས་པ་དེ་ནི་གནད་དོན་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་རྩོམ་ལུས་གང་ཞིག་སྤྱོད་མིན་དེ་རང་གི་སྐད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་བསམ་གཞིག་བྱེད་པ་ལས་ཆོས་ཉིད་དང་མི་མཐུན་པའི་ལུས་ཤིག་སྤྱད་ན་ནི་ཡ་མ་ཟུང་དུ་འགྱུར་འགྲོ། དེའི་ཕྱིར་ཁོང་གིས་ཀྱང་མི་སྐད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེར་གཞིགས་ནས་རང་མོས་ལུས་ཀྱང་སྤྱད་ཡོད། དེ་ཡང་ཡིན་ཏེ། བཅད་ལྷུག་གང་ཡིན་རུང་གཙོ་བོ་བརྗོད་འདོད་ལ་རག་ལས་ཤིང་རང་མོས་ལུས་དེ་རང་རེའི་སྐད་དུ་ལྷན་སྐྱེས་སུ་གྲུབ་པས་ན་ཧོས་ཁྲའེ་མན(whitman)གྱིས་གསར་བཏོད་མཛད་ཅེས་པ་ནི་རིགས་པ་དང་འགལ་ཏེ་བེད་སྤྱོད་ཐོག་མར་བྱས་པ་ལས་གསར་བཏོད་མཛད་པར་ག་ལ་འགྱུར།
        སྙན་དེབ་འདིའི་རྒྱན་ལས་སྒྲ་རྒྱན་ནི་གཙོ་བོ་སྒྲའི་སྟེང་ནས་ནུས་པ་འདོན་བྱེད་ཡིན་ཀྱང་དེ་ཙམ་དུ་མ་འདུས་པར་དོན་ལའང་ནུས་པ་ཆེན་པོ་གདོན་ཐུབ། དཔེར་ན། སྒེག་མོ་དང་ལུས་ཕྲ་མ་ཞེས་པ་དག་སྤྱིར་ཚིག་རྒྱན་དུ་བརྩི་ཆོག་ལ་དོན་གཅིག་ཏུ་འབབ་ནའང་སྐབས་བབ་ཀྱི་ཡིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་མཚོན་ཚུལ་ལ་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྟེ་གདུང་བ་དང་སྐྱོ་ཡུལ་དང་འབྲེལ་བ་ཞིག་ཡིན་ཚེ་སྒེག་མོ་ཞེས་པའི་སྒེག་ཉམས་དང་འབྲེལ་བའི་བུ་མོ་ཞིག་གི་སྣང་བརྙན་ལས་རང་གི་འདོད་པ་དང་དབྱེར་མེད་པའི་ནུས་པ་ཞིག་ལས་སྐྱོ་སྨྲེང་དང་འབྲེལ་བའི་འགྱུར་བ་ཞིག་དོན་དཀའ་བས་དེ་ལྟར་སྤྱད་ཚེ་ལྡོག་ཕྱོགས་ཀྱི་ནུས་པ་ཐོན་ངེས། དེ་བཞིན་ལུས་ཕྲ་མ་ཞེས་པས་སྨྲ་བ་བོ་ཕར་ཆགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཕྲ་མོ་ཞིག་འདྲེན་པར་བྱེད་པས་ཚིག་གི་ནུས་པ་འདོན་སྟངས་ནི་སྙན་ངག་ལེགས་མིན་ལ་རྗེས་འགྲོ་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན། སྙན་དེབ་འདིའི་དེའི་ཕྱོགས་ལ་གྲུབ་འབྲས་མི་དམན་པ་ཞིག་ཐོབ་ཡོད་པ་ཧ་ཅང་མངོན་གསལ་ཡིན། ཚིག་གི་ཆ་ནས་ངག་ཐོག་ཏུ་རྒྱུགས་ཆེ་ཞིང་བྲོ་བ་ལྡན་ལ་གོ་སླ་བ་ཏག་ཏག་བེད་སྤྱོད་བྱས་འདུག
        དེ་ཡང་ཡིན་ཏེ། སྙན་ངག་ནི་འཚོ་བའི་སྐད་ཆ་དྭངས་མ་ཡིན་པ་དེ་སྟེང་ནས་སྙན་ངག་གི་སྐད་ཆ་འཚོ་བ་ལས་བྱུང་བའི་སྤྱི་འགྲོས་སྐད་ཅིག་ཡིན་པ་ལས་མཁའ་འགྲོ་བརྡ་སྐད་དམ་ཤ་ཟའི་རང་སྐད་ཅིག་ཅིས་ནས་ཀྱང་མ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར། འདིའི་མིང་དང་ཚིག་ལ་ཚིག་རྒྱན་གཙོར་བསྙེགས་ཀྱིས་བརྡ་སྐད་སྤྱད་ཡོད་ལ་དེ་ཡང་སྔོན་བྱོན་མཁས་པའི་སྙན་ངག་གི་བརྡ་དང་འཚོ་བ་ལས་རྒྱུགས་ཆེ་བའི་སྤྱི་འགྲོས་སྐད་མང་བོ་བཀོལ་འདུག་པ་འདིས་རྣམ་པ་གསར་བ་ཞིག་བསྟེར་ཐུབ། སྡེབ་སྦྱོར་གྱི་ཐད་ནས་ཁོང་གིས་བོད་སྐད་ཀྱི་གདངས་དང་དབྱངས་རྟ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་བཞིན་སྔོན་རྗེས་དང་དབྱངས་བཞི། འདོགས་ཅན་དང་མགོ་ཅན་བཅས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྒྲའི་དྲག་རྩུབ་བར་མ་ཇི་བཞིན་འབྱུང་བའི་གནད་དེ་གཙོ་བོར་བཟུང་ནས་བརྗོད་བྱ་དང་བསྟུན་ཏེ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་པས་ལྷོད་ཤ་དང་བབ་ཆགས་ཉམས་སྣང་དུ་འདྲེས་པ་སོགས་གཞན་དང་མི་མཐུན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡོད། དོན་གྱི་ཆ་ནས་རང་བཞིན་བརྗོད་པ་དང་དཔེ་རྒྱན། བསྡུས་བརྗོད། རབ་རྟོག ཕྲ་མོའི་རྒྱན། ཆའི་རྒྱན། ཉམས་ལྡན་གྱི་རྒྱན་སོགས་མེ་ལོང་མའི་ཁྱད་ཆོས་གཞིར་བཟུང་ནས་རང་སྐད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལས་བཏོན་པའི་མཚོན་ཐབས་དང་སྒྱུ་རྩལ་དམིགས་སུ་བཟུང་ཡོད་ཅིང༌། ད་དུང་མི་རིགས་གཞན་པའི་རྣམ་པའི་སྟེང་ནས་ལེགས་ཆ་ཅུང་ཟད་བླངས་ཡོད། སྙན་ངག་ཅིག་གི་ཡོན་ཏན་ནི་མཚོན་ཐབས་དང་སྒྱུ་རྩལ་སྤྱད་ཡོད་པ་དེ་མ་ཡིན་པར་དེ་གཉིས་ཀྱི་སྙན་ངག་ལ་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཐོན་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། དཔེར་ན། 《ཁ་བཏགས་ལྟ་བུའི་དབྱངས་ཅན་མ》ཞེས་པའི་མིང་འདི་ལས་ཅུང་ཙམ་དཔྱད་ན་དབྱངས་ཅན་མ་ཞེས་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རིག་གནས་དང“ཁ་བཏགས་ལྟ་བུའི”ཞེས་པའི་དཔེ་གསར་བ་འདིས་དེང་རབས་མཚོན་པས་ཁོང་གི་སྙན་དེབ་འདི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ་ཤེས་ཤིང“ཁ་བཏགས”ཀྱི་བོད་ཀྱི་གོམས་སྲོལ་དང་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང“དབྱངས་ཅན་མ”ཆོས་ལུགས་མཚོན་པ་དེ་ནས་ཀྱང་བསམ་གཞིག་ཆེན་པོ་གཏོང་རྒྱུ་ཡོད། དེར་མ་ཟད་ཁ་བཏགས་ཀྱི་མདོག་དང་ལྷོད་ཤ་ལས་དབྱངས་ཅན་མ་གསལ་བྱེད་དུ་གོ་བ་བླ་ལྷག་ཏུ་སྟེར་ངེས་པར་མ་ཟད་ཁ་བཏགས་ནི་ཐོག་མའི་སྐྱེས་ཡིན་ལ་དབྱངས་ཅན་མ་སྙན་ངག་གི་ལྷ་མོ་ཡིན་པར་མ་ཟད་བཅུ་དྲུག་ལང་ཚོའི་སྒེག་ཉམས་དང་རྒྱུད་སྟོང་ལྡན་པའི་འཕང་འགྲོ་སྦྲེངས་པར་བྱེད་པས་དེ་གཉིས་ཚོགས་པ་ལས་རྩོམ་པ་བོའི་བརྩེ་དུང་དང་རེ་སྨོན་ཡང་དུང་ལྷང་ངེར་མངོན་ཐུབ་པ་རེད། དེ་བཞིན་སྙན་དེབ་འདིར་ཧ་ཅང་མང་མོད་རེ་རེ་བཞིན་ངོ་སྤྲོད་ཀྱིས་མི་ལང་བས་སྤྱི་མཚན་ལས་བལྟས་ན་ཕྱོགས་འདི་དག་ཏུ་འདུས་སྙམ།