ངོས་དང་པོ > མི་སྣ། > སྔོན་བྱོན་མཁས་དབང་། > ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོའི་མི་ཚེ་དང་ལྟ་གྲུབ་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ། ཁག་གཉིས་པ།
ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོའི་མི་ཚེ་དང་ལྟ་གྲུབ་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ། ཁག་གཉིས་པ།
རྩོམ་པ་པོ།:དགེ་བཤེས་གཙུག་གཤེན་རྒྱལ་མཚན།
ཡོང་ཁུངས།:མཚོ་སྔོན་པོ་དྲྭ་བ།
དུས་ཚོད།:2022-05-13 11:10:02
ཀློག་གྲངས།:
ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོའི་མི་ཚེ་དང་ལྟ་གྲུབ་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ།
དགེ་བཤེས་གཙུག་གཤེན་རྒྱལ་མཚན།
ས་བཅད་བཞི་པ། ཁོང་ཁྱུང་ཡུལ་གསེར་ཚ་ནས་རྒྱང་འཕུད་བཏང་བའི་སྐོར།
དང་པོ། ལོ་རྒྱུས་རྒྱབ་ལྗོངས།
མི་ཤིག་མཆོག་ནི་བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ནང་དུ་འཁྲུངས་པ་ཡིན་ལ། དུས་སྐབས་དེ་ནི་དགེ་སོག་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་གཙང་པ་རྒྱལ་རབས་བཏུལ་ཏེ་དགའ་ལྡན་སྲིད་དབང་བཙུགས་ཚར་ཙམ་གྱི་དུས་དང་ཁེལ་ཡོད། དུས་སྐབས་དེ་ནི་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི(1617-1682)སྐུ་དུས་ཡིན་ལ་སྡེ་པ་གཞུང་གིས་ཞི་དྲག་ཟུང་གི་ཐབས་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་དགེ་ལྡན་པའི་བསྟན་པ་དར་སྤེལ་གཏོང་བཞིན་ཡོད། སྐབས་འདིར་དགེ་ལུགས་པ་ཤུགས་ཆེར་དར་བ་དང་ཁོ་ཚོས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་སྟེ་གྲུབ་མཐའ་གཞན་པའི་སྡེ་དགོན་མང་པོ་ཞིག་དངོས་དང་བརྒྱུད་པའི་སྒོ་ནས་ཞྭ་སྒྱུར་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དཔེར་ན། བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་གང་སར་ནས་བཎ་དེ་བུ་ཁྲལ་བསྡུ་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཚད། ས་གནས་ཁག་གི་དཔོན་རིགས་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་བ་ཁག་གི་བུ་རྒྱུད་དགེ་ལུགས་པའི་བླ་སྤྲུལ་གྱི་ཡང་སྲིད་དུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་དེ། དེ་དག་གི་སྟོབས་ཤུགས་བཀོལ་ཏེ་ཡུལ་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་དགེ་ལུགས་སུ་སྒྱུར་བཞིན་ཡོད། རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ལྕགས་སྟག(༡༦༤༨)ལོར་རྒྱལ་བ་ལྔ་བས་ཇོ་ནང་རྟག་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་བཙན་དབང་གིས་དགེ་ལུགས་སུ་བསྒྱུར་བ་དང་། ཁོང་ཆུ་སྦྲུལ(༡༦༥༣)ལོར་པེ་ཅིང་ནས་ཕྱིར་ལྷ་སར་འབྱོར་རྗེས་དབུས་གཙང་ས་གནས་ཁག་ཏུ་དགེ་ལུགས་དགོན་སྡེ་བཅུ་གསུམ་གསར་དུ་བཏབ་པ་རེད། མེ་ལུག(༡༦༦༧)ལོར་བོན་ཕྱོགས་ཀྱིས་རྩ་ཆེན་བརྩི་བའི་བྲུ་ཚང་གི་གདུང་རབས་ལས་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས(1663-1737)ངོས་འཛིན་གནང་བ་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་ཐུབ། མདོར་ན། མི་ཤིག་ཞལ་བཞུགས་པའི་དུས་སྐབས་དེ་ནི་སྡེ་པ་གཞུང་གིས་དགེ་ལུགས་ཤུགས་ཆེར་དར་སྤེལ་གཏོང་བའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཡིན།
དགེ་ལུགས་ཀྱིས་བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོན་དགོན་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་བོན་སྡེ་གཏིང་མཐུག་སའི་ས་ཁུལ་དུ་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་ཞྭ་སྒྱུར་གྱི་བྱ་བ་སྒྲུབ་བཞིན་ཡོད། ཁྱུང་ཡུལ་ནི་གནའ་སྔ་མོའི་དུས་ནས་བོན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་ཤུགས་ཆེར་དར་བའི་ས་ཆ་ཞིག་ཡིན་ལ། སྐབས་དེར་ཡང་བོན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་སྔར་བཞིན་མ་ཉམས་པར་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁྱུང་ཡུལ་སྟོད་ཀྱི་བྱ་ཟེ་དཔོན་དང་སྒར་ཁང་དཔོན་སོགས་དཔོན་རིགས་ཁག་དང་། ཁྱུང་ཡུལ་སྨད་ཀྱི་དཀར་སྟོད་དཔོན་དང་ནག་རུ་དཔོན། དཀར་སྨད་དཔོན་སོགས་སྡེ་དཔོན་ཕལ་ཆེར་བོན་གྱི་བླ་མ་གདུང་རྒྱུད་བདག་པོ་ཡིན་ལ་བླ་དཔོན་གཅིག་ལྕོགས་ཀྱི་གོ་གནས་ཡོད་མཁན་ཤ་སྟག་ཡིན། སྐབས་དེར་ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་འདུས་སྡེ་ཆེ་ཤོས་ནི་ཁྱུང་པོ་འབྲོང་རྫོང་དགོན་ཡིན་པ་རེད། དེའི་སྔོན་དུ་ག་ཐའི་གཡུ་མཚོ་འགྲམ་དུ་ག་ཡི་དར་ཡོལ་དགོན་ཞེས་བཙུན་མའི་དགོན་པ་ཞིག་ཡོད་པ་སོག་པོས་བཏུལ་བ་དང་། བླ་ཤག་མདོ་རུ་བླ་ཤག་གཡུང་དྲུང་སྨིན་གྲོལ་གླིང་ཞེས་གྲྭ་པ་ལྔ་བརྒྱ་ཙམ་ཡོད་པའི་འདུས་སྡེ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་སོག་དམག་གིས་བརླགས་པ་དང་། ག་ངས་ཁ་རུ་ག་ངས་དགོན་ཞེས་གྲྭ་མང་སྟོང་ཕྲག་བརྒལ་བ་ཡོད་པའི་འདུས་སྡེ་ཡོད་པ་དེ་ཡང་སོག་དམག་གིས་བརླགས་པ་བཤད་སྲོལ་འདུག སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས(1653-1705)བརྩམས་པའི«དགའ་ལྡན་ཆོས་འབྱུང་བཻཌཱུརྱ་སེར་པོ»ལས་འབྲོང་རྫོང་དུ་དགའ་ལྡན་བཀྲ་ཤིས་གླིང་། ག་ངལ་དུ་དགའ་ལྡན་ཐར་འདོད་གླིང་། རི་དམར་དུ་དགའ་ལྡན་སྐབས་གསུམ་གླིང་། ཕུ་དམར་དུ་དགའ་ལྡན་དཔལ་འབྱོར་གླིང་རྣམས་མེ་སྟག་ལོར་ཚུགས་ཞེས་བཀོད་ཡོད། དེར་བལྟས་ན། དུས་སྐབས་དེར་ཁྱུང་ཡུལ་སྟོད་ཕྱོགས་དེང་གི་གསེར་ཚ་ཤང་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་དགོན་པ་གཅིག་དང་ཁྲི་རྡོ་ཤང་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་དགོན་པ་གཉིས། ག་ངས་ཤང་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་དགོན་པ་གཅིག་བཅས་ཁྱོན་བོན་དགོན་བཞི་ཞྭ་སྒྱུར་བྱས་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ། དེ་དག་ལས་ག་ངས་དགོན་ཡོད་སར་ད་ལྟ་དགོན་ཤུལ་ཞིག་ལས་མེད་ལ། སོག་དམག་གིས་བརླགས་པ་ཙམ་ལས་རྟ་ཚག་རྗེ་དྲུང་གིས་ཞྭ་སྒྱུར་བྱས་པའི་སྐོར་བཤད་སྲོལ་མི་འདུག ཕལ་ཆེར་དུས་སྐབས་དེའི་སྔོན་ཙམ་ནས་སོག་པོ་ཧལ་ཧ་དང་ཆོག་ཐུ་དཔོན། གུ་ཤྲི་ཧན་སོགས་ཀྱིས་བཅོམ་ཚར་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་མོ།། རི་དམར་དགོན་དང་ཕུང་དམར་དགོན་གཉིས་ནི་བོན་དགོན་ཆུང་ཆུང་གཉིས་རང་འཇགས་སུ་གནས་ཡོད། འབྲོང་རྫོང་དགོན་ནི་བཀྲ་ཤིས་གླིང་ཞེས་གསོལ་ནས་ཞྭ་བསྒྱུར་བས་ད་ལྟ་དགེ་ལུགས་པའི་དགོན་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཆུ་འབྲུག(༡༦༥༢)ལོར་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕེབས་པའི་ལམ་བར་དུ་ཁྱུང་ཡུལ་རྒྱུད་ནས་མར་བྱོན་སྐབས་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་བོན་བསྟན་ཤུགས་ཆེར་དར་ཡོད་པའི་དོ་སྣང་བྱུང་ཞིང་། ཁོང་ཁྱུང་པོ་གསེར་ཚ་རྒྱུད་ནས་བྱོན་སྐབས་འབྲོང་རྫོང་དགོན་གྱི་གྲྭ་བཙུན་ཚོས་རྣམ་འགྱུར་ཡག་པོ་བསྟན་མེད་པའི་བཤད་སྲོལ་ཞིག་ཡོད། དེར་བརྟེན། ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་གོང་མར་ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་བོན་དགོན་ཁག་དགེ་ལུགས་སུ་སྒྱུར་ཆོག་པའི་ཆོག་མཆན་ཞུས་པར་བཤད། དེའི་རྗེས་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་ཆབ་སྲིད་སྐྱོང་སྐབས་ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་བོན་གཤེན་ཚོས་ཉིན་མོར་དད་ཟས་ཟ་ཞིང་མཚན་མོར་བུད་མེད་བསྟེན་པ་ནི་སྤྱོད་པ་མ་དག་པ་ཡིན་པ་ཁ་གཡར་ཏེ། རྟ་ཚག་རྗེ་དྲུང་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པ་ངག་དབང་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པའི་ཉི་མར་མངག་བཅོལ་བྱས་ནས་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་མེ་སྟག(༡༦༨༦)ལོར་འབྲོང་རྫོང་དགོན་སོགས་དགེ་ལུགས་སུ་བསྒྱུར་བ་རེད། བཤད་སྲོལ་ལ་སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་གོང་མའི་དམག་དཔུང་དང་ལྷན་དུ་རྟ་ཚག་རྗེ་དྲུང་ལོ་གསུམ་ཏག་ཏག་ཁྱུང་ཡུལ་གསེར་ཚ་རུ་བསྡད་པ་རེད་ཟེར། འདིར་བསམ་གཞིག་བྱ་དགོས་ཏེ་རྟ་ཚག་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་དང་རྒྱ་ནག་གོང་མའི་བར་མཆོད་ཡོན་གྱི་འབྲེལ་བ་འདུག་ལ། རྒྱ་ནག་གོང་མས་རྟ་ཚག་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་ལ་དམིགས་བསལ་གྱིས་གཟིགས་རྟོགས་མཛད་བཞིན་ཡོད་འདུག མི་ཤིག་གི«དུས་བཀྲ»ལས“རྗེ་རོག་ཐང་ལ་ཐན་པའི་སྐལ་པ་ཡོང་། གསེར་རི་མདོ་ནས་བརྒྱལ་ནད་སྨྱོ་འབོག་སྡང་། བཀྲ་ཤིས་གླིང་ན་རྒྱ་དམག་སྤྲིན་དུ་འཁྲིག སེ་གོར་ཐང་ནས་སེ་རའི་དམག་དཔུང་བསྡུས། གསེར་རི་ཁྲོད་ན་དྲན་པའི་སྐུ་སྤྲུལ་བཞུགས། མཐའ་དམག་ཁ་གནོན་མི་རྒན་ཆམ་ལ་ཕབ།”(49)ཞེས་རྟ་ཚག་སྤྲུལ་སྐུ་ངག་དབང་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པའི་ཉི་མས་ཁྱུང་པོ་འབྲོང་རྫོང་དགོན་ཞྭ་བསྒྱུར་སྐབས་རྒྱ་ནག་གོང་མས་དམག་དཔུང་བཏང་སྟེ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད་པ་གསལ་པོར་ཤེས་ཐུབ། རྟ་ཚག་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པའི་ལོ་རྒྱུས་གུས་པའི་ལག་ཏུ་མ་སོན་པས་ཁོང་གི་སྐུ་གཤེགས་ལོ་དང་གཤེགས་ཡུལ་མ་རྟོགས་མོད། ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་རྒན་རབས་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་ལ་བོན་གཤེན་འགས་ལྷ་སྲུང་རྦད་པའི་རྐྱེན་བྱས་ཁོང་ཡར་ཕེབས་སྐབས་ཁྱུང་ཡུལ་རྨ་ལ་བཞི་བརྒལ་སའི་ཆོས་ཁྲི་ཐང་དུ་སྐུ་གཤེགས་པ་བཤད་སྲོལ་འདུག སི་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོས་བརྩམས་པའི«དབུས་གཙང་ལམ་ཡིག»ནང་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་བོན་པོ་བསམ་པ་ངན་པའང་མང་ཚོད། ཅེས་གསུངས་དོན་ཡང་བཤད་སྲོལ་འདི་དག་གོ་ཐོས་བྱུང་བས་ཡིན་ནམ་སྙམ། འབྲོང་རྫོང་དགོན་ཐོག་མར་ཞྭ་སྒྱུར་བྱས་སྐབས་གྲྭ་པ་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་ཙམ་ཡོད་པ་དང་དེ་དག་ལ་སྡེ་པ་གཞུང་གིས་གྲྭ་གཞིས་ཞེས་ས་ཞིང་ཆེན་པོ་གནང་ཡོད་འདུག དེ་ལྟར་ཞི་དྲག་ཟུང་གི་ཐབས་ལམ་སྤྱད་དེ་འབྲོང་རྫོང་དགོན་དགེ་ལུགས་སུ་བསྒྱུར། འོན་ཀྱང་། དགོན་དེའི་གྲྭ་པ་ཚོས་དུས་ཡུན་གང་འཚམ་ཞིག་གི་རིང་བན་བོན་གཉིས་ཀར་དད་པ་བཞག་ཡོད་པར་སྙམ་སྟེ། སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ལས“དེ་ནས་ཆོས་ཐུན་སྐབས་བཀྲོལ་ནས། གསེར་ཚ་འབྲོང་རྫོངས་དགོན་དུ་སོང་། དགེ་འདུན་གཉིས་བརྒྱ་ལྷག་པ་ལ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་འཁོར་བ་དབྱིངས་གྲོལ་ནི། དབང་ལུང་དཀྱིལ་འཁོར་ལག་ཡན་བཅས་ཏེ་ཕུལ། ཅི་སྲིད་བར་དུ་ལོ་དུས་བསྒྲུབས་པ་ནི། བདུན་ཕྲག་རེ་བསྒྲུབས་ཁས་བླངས་སྟེང་དུ་བཞག”(50)ཞེས་སངས་རྒྱས་གླིང་པ་མཆོག་དགུང་ལོ་ཉེར་གསུམ(༡༧༢༧)ཐོག་ཁྱུང་ཡུལ་ཕེབས་སྐབས་གསེར་ཚ་འབྲོང་རྫོང་དགོན་དུ་བྱོན་པའི་སྐོར་ཞིག་བཀོད་ཡོད། ཡང་ཁོང་དགུང་ལོ་སུམ་ཅུ་ཐོག(༡༧༣༤)ཁྱུང་ཡུལ་ཕེབས་སྐབས“གསེར་ཙ་དཔོན་གྱིས་སྤྱན་དྲངས་བཀུར་བསྟི་མཛད། བཀྲ་ཤིས་གླིང་པ་འདུས་སྡེ་གྲྭ་སྤྱི་ཡིས། བསུ་བ་སྤྱན་དྲངས་སེར་ཕྲེང་རོལ་མོ་སོགས། བླ་ན་མེད་པའི་མཆོད་པ་དུ་མ་ཡི། བསྒྲིགས་པའི་མདུན་བསུ་ཁྲི་ཐོག་དབུ་བཞུགས་གསོལ། མཎྡལ་འབུལ་ཞིང་མཇལ་དར་འབུལ་བ་དང་། ཀུན་གྱིས་ཕྱག་དབང་གུས་འབུལ་བཀུར་བསྟི་ཆེ། དེ་ལ་དབང་ལུང་མན་ངག་གནང་བ་དང་། དགེ་ཤེས་དབང་པོ་དཔོན་གཡོག་བཅས་པ་རྣམས། དབུས་གཙང་གནས་སྐོར་ཕེབས་བྲབ་མཛད་པ་དང་། དེའི་སྐུ་རིམ་སྟག་ལའི་དབང་ལུང་དང་། ལམ་ལྷ་གང་དགོས་ལུང་བཞིན་འགྲུབ་པར་མཛད།”(51)ཞེས་གསལ་འདུག་པས་ཡིན།
གཉིས་པ། ཁོང་རྒྱང་འཕུད་གཏོང་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན།
གཅིག བཀའ་གསར་མའི་ལུགས་སྲོལ་དར་སྤེལ་གནང་བ།
(༡) ཁོང་གི་ཀུན་སློང་དང་དམིགས་ཡུལ།
ཁོང་ནི་བོད་ཡུལ་ཁམས་ཁུལ་ནས་བྱོན་པའི་རིག་འཛིན་རྣམ་བཞིའི་གྲས་ཡིན་ལ། དུས་ཕྱིས་སུ་བོན་གསར་མའམ་བཀའ་གསར་མའི་ལུགས་སྲོལ་གཙོ་བོར་བྱེད་མཁན་དང་བཀའ་གསར་མའི་ལུགས་སྲོལ་དར་སྤེལ་ཤུགས་ཆེར་གནང་མཁན་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་ཡོད། ཁོང་གིས་བོན་རྙིང་མ་གཏིང་མཐུག་པའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་གི་ནང་དུ་ཨུ་ཚུགས་ཆེན་པོས་བོན་གསར་མའི་ལུགས་སྲོལ་དར་སྤེལ་གཏོང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ནམ། བྱ་བ་དེའི་ཀུན་སློང་གང་ཡིན་ནམ། སུ་ཞིག་གིས་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་ཡིན་ནམ། འདི་དག་ནི་ང་ཚོས་བསམ་གཞིག་དགོས་ངེས་ཀྱི་དོན་དག་ཅིག་ཆགས་ཡོད། ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་རྒན་རབས་ཁག་ལ་ཁོང་གི་སྐོར་ནས་བཅར་འདྲི་ཞུས་སྐབས་ཚང་མས་ཞལ་གཅིག་མཐུན་གྱིས་ཁོང་གིས་བཀའ་གསར་མ་སྤྱོད་དོན་ནི་ཁྱུང་པོ་གསེར་ཚའི་བོན་དགོན་ཁག་ཞྭ་སྒྱུར་མི་འགྲོ་བར་ཕན་པའི་ཆེད་དུ་རེད་ཟེར། རྒན་རབས་ཚོས་གལ་སྲིད་སྐབས་དེར་ཁྱུང་པོ་འབྲོང་རྫོང་དགོན་སོགས་ཀྱིས་ཁོང་གི་བཀའ་སྤྱད་ཡོད་ན་ཕལ་ཆེར་འབྲོང་རྫོང་དགོན་ཞྭ་སྒྱུར་བྱས་མེད་པའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་འདུག བདེ་གླིང་གི་རྣམ་ཐར«ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»ལས“གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོའི་རང་ལུང་ལས། །ད་ལྟ་དུས་ངན་སྙིགས་མ་འདིར། །ཨོ་རྒྱན་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་རྩལ། །གངས་ཅན་བོད་དུ་སྐྱེ་བ་བླངས། །མཁའ་སྤྱོད་ཨོ་རྒྱན་རྩ་གསུམ་གནས། །རིག་འཛིན་མཁའ་འགྲོ་མང་དུ་མཇལ། །ཕྱི་ནང་གསང་བ་ཡང་གསང་གི །བོན་སྒོ་སུམ་ཅུ་སོ་དགུ་དབང་། །ཁྱད་པར་བླ་ཆེན་བདུད་འདུལ་གྱི། །བསྟན་དགྲ་ཉམས་པ་བྱུང་འགྱུར་ན། །ཚིག་ཆུང་དོན་ཆེ་ལས་མྱུར་བ། །གཤེན་རྗེ་ནག་པོ་སྲོག་འཁོར་དང་། །བཙན་རྗེ་ནག་པོ་སྒོ་བརྡུང་དང་། །གཟའ་བདུད་ཡ་ཚ་ཐོག་འབེབས་དང་། །ཀླུ་བདུད་མྱུར་བ་སྲོག་ལེན་རྣམས། །ཁྱོད་ལ་བསྟན་པའི་སྲུང་མར་གནང་། །ཞེས་དང་།”(52)ཞེས་བདེ་གླིང་མཆོག་གིས་རང་རྣམ་ནང་དུ་མི་ཤིག་རང་གི་ལུང་བསྟན་ཚིག་དུམ་ཞིག་དྲངས་ཡོད། གཞན་ཡང་མི་ཤིག་གི་བཀའ«དུས་བཀྲ»ལས“བཀྲ་ཤིས་གླིང་ན་རྒྱ་དམག་སྤྲིན་དུ་འཁྲིག །སེ་གོར་ཐང་ནས་སེ་རའི་དམག་དཔུང་བསྡུས། གསེར་རི་ཁྲོད་ན་དྲན་པའི་སྐུ་སྤྲུལ་བཞུགས། མཐའ་དམག་ཁ་གནོན་མི་རྒན་ཆམ་ལ་ཕབ།”ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་དག་ལ་བལྟས་ན། ཁོང་གིས་བོན་གསར་མ་དར་སྤེལ་གནང་དགོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་ཅུང་ཙམ་ཤེས་ཐུབ། གོང་གི་ངག་རྒྱུན་དང་ལུང་ཚིག་འདི་དག་ལ་དཔྱད་ན་ཁོང་གིས་བཀའ་གསར་མའི་བོན་སྐོར་གཤིན་རྗེ་སོགས་སྤྱད་ན་ཁྱུང་ཡུལ་གསེར་ཚའི་བོན་དགོན་རྣམས་དགེ་ལུགས་སུ་མི་སྒྱུར་བར་ཕན་པའི་རེ་བ་བཅངས་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ། གཤིན་རྗེའི་ལྷ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲུབ་གཞུང་དང་ལག་ལེན་སོགས་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་རྒྱུད་འཛིན་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཁག་ནང་མང་པོ་ཡོད་པ་འདྲ། མི་ཤིག་ཁོང་གིས་སྐབས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་གནས་སྟངས་དང་ཆབ་སྲིད་གནས་བབ་སོགས་ལ་བསམ་གཞིག་བཏང་སྟེ་བོན་པོ་ཚོས་སྐབས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཆབ་སྲིད་ལ་བསྟུན་ནས་བོན་བསྟན་སྤེལ་ན་དགེ་མཚན་ཆེ་བར་མཐོང་ཞིང་། ཁོང་གིས་དེའི་ཐད་ནས་ལག་ལེན་དང་བྱ་བ་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་དགོངས་བཞེད་ཡོད་པ་རེད། ཕྱོགས་འདི་ནས་བལྟས་ན་ང་ཚོས་ཁོང་ནི་མཐོང་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གཟིགས་པ་ཡངས་པའི་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན་པའི་གདེང་འཇོག་བྱེད་ཆོག
ཁོང་གིས་བཀའ་གསར་མ་དར་སྤེལ་གནང་རྒྱུའི་ལྟ་གྲུབ་ལ་མི་སྣ་སུ་ཞིག་གིས་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པའི་སྐོར་དཔྱད་གཞི་དཀོན་རྐྱེན་ཞིབ་ཏུ་གླེང་ཐབས་བྲལ། འོན་ཀྱང་། མཁས་དབང་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པས་བརྩམས་པའི«གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་འགྱུར་དཀར་ཆག»ལས“གཏེར་སྟོན་ཆེན་མོ(མི་ཤིག)དེ་དང་དུས་མཉམ་དུ། །སྟག་ཤམ་རྡོ་རྗེ་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེ་དང་། །ཀློང་གསལ་སྙིང་པོ་བདུད་འདུལ་རྡོ་རྗེ་སོགས། །གཏེར་སྟོན་མང་བྱོན་བོན་ཆོས་བཀའ་རྒྱུད་སྤེལ། །”(53)ཞེས་ཁོང་དང་དུས་མཉམ་དུ་བྱོན་པའི་གཏེར་སྟོན་སྐོར་ཞིག་གསལ་ཡོད། མཚམས་འདི་ནས་ང་ཚོས་གཏེར་སྟོན་འདི་དག་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཕྲན་ཙམ་བྱས་ན། གཏེར་སྟོན་སྟག་ཤམ་རྡོ་རྗེ་ནི་ལྷོ་སྤར་ཤོད་ཀྱི་འབྲོག་གསེབ་ཞིག་ཏུ་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཤིང་ལུག(༡༦༥༥)ལོར་འཁྲུངས། མི་ཤིག་དང་དགུང་མཉམ་ཡིན། ལོ་བཅོ་བརྒྱད་ཐོག་ཁྲ་མོ་བྲག་གི་གནས་སྒོ་ཕྱེས་པ་དང་རྡོར་སེམས་སྙིང་ཐིག་སོགས་གཏེར་དུ་བཞེས་གཙོ་བོ་སྤུ་བོ་དགའ་བ་ལུང་དུ་བཞུགས། སྐུ་གཤེགས་པའི་དུས་ཚིགས་མ་ཤེས། གཏེར་སྟོན་འདི་ཁམས་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་བྱོན་པ་གསལ་ཏེ། སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ལས“དེ་ནི་རྣམ་འབྱོར་ཨ་ཡུ་ཀེ་རུ་ལ། །ལྗང་ལོ་ཚལ་ཞེས་འདྲ་བར་ཡོད་དམ་ཞུས། །དེ་ཡི་ཞལ་ནས་ལྗང་ལོ་ཚར་ཞེས་ཡོད། །སྟག་ཤམ་རྡོ་རྗེས་གནས་སྒོ་ཕྱེས་པ་ཡིན།”ཞེས་སངས་གླིང་མཆོག་མེ་རྟ(༡༧༢༦)ལོར་ཐོག་དང་པོར་རྩེ་དྲུག་ཏུ་ཕེབས་སྐབས་གནས་དེར་བཞུགས་ཡོད་པའི་མཚམས་པ་ཨ་ཡུ་ཀེ་རུ་ལ་གནས་འདིའི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ལྗང་ལོ་ཅན་ཞེས་པའི་ས་ཆ་ཡོད་མེད་སྐད་ཆ་དྲིས་སྐབས་མཚམས་པ་དེས་གསུངས་ལན་གནང་བ་ཞིག་རེད། དེས་ན་སྟག་ཤམ་རྡོ་རྗེས་རྩེ་དྲུག་གནས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་གནས་རི་ཞིག་གནས་སྒོ་ཕྱེས་ཡོད་པ་རྟོགས་ཐུབ། གནས་རི་འདི་རྩེ་དྲུག་གནས་ཀྱི་ཤར་ལྷོའི་ལྗང་ཤོད་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་དམ་ཡང་ན་བྱང་ཤར་གྱི་སྟག་ཤོད་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་མེད་དཔྱད་དགོས། སྟག་ཤོད་རི་འདབས་སུ་ཆགས་པའི་སེང་གེ་དགོན་ནི་གཏེར་སྟོན་སྟག་ཤམ་ལུགས་སྲོལ་བྱེད་མཁན་ཡིན་པ་གོ་ཐོས་བྱུང་བས་དེ་ཕྱོགས་སུ་མིན་ནམ་སྙམ་པ་བྱུང་།
གཏེར་སྟོན་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེ(༡༦༤༥-༡༦༦༧)ནི་ལྷོ་རྒྱུད་ཀྱི་འབྲོག་ཁུལ་ཞིག་ཏུ་འཁྲུངས། སྨྱོ་སྤྱོད་ལྟ་བུ་མཛད་པས་ཀུན་གྱིས་གཏེར་སྨྱོན་དུ་འབོད། མངོན་ཤེས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཐོགས་མེད་དུ་ཡོད་པར་བཤད། གཏེར་སྟོན་འདི་ཡང་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་ཕེབས་པ་ཡིན་ཏེ་གཏེར་སྟོན་བདུད་འདུལ་རྡོ་རྗེ་དགུང་ལོ་ཞེ་བདུན་ཐོག་ཚ་བ་སྒང་ནས་ཁྱུང་པོ་གླ་བ་སྐེ་སོགས་སུ་ཕེབས་སྐབས་སྤོ་ནེ་བྲག་ཏུ་གཏེར་སྟོན་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེ་དང་མཇལ་འཕྲད་མཛད་ཅིང་དབང་ཆོས་གསན་རེས་མཛད་པའི་སྐོར«གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང»དུ་འཁོད་ཡོད། འདིར་འཁོད་པའི་ཁྱུང་པོ་གླ་བ་སྐེ་དང་སྤོ་ནེ་བྲག་སོགས་ད་ལྟ་གང་དུ་ཡོད་མེད་མ་ཤེས། གཏེར་སྟོན་བདུད་འདུལ་རྡོ་རྗེ(༡༦༡༥-༡༦༧༢)ནི་ཁམས་སྡེ་དགེ་རུ་འཁྲུངས། བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་གང་སར་བྱོན་ཞིང་དགུང་ལོ་ཞེ་གཉིས་ཐོག་སྡེ་དགེ་རུ་ཕེབས་ནས་དངུལ་མདའ་ལྷུན་གྲུབ་སྟེང་དུ་བདུད་འདུལ་ལྷ་ཁང་བཞེངས། འོན་ཀྱང་། སྡེ་དགེ་དཔོན་དང་རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་ལམ་དུ་མ་གྱུར་པས་གླིང་ཚང་ཕྱོགས་སུ་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཕེབས་དགོས་བྱུང་བ་རེད། ཁོང་ཁྱུང་ཡུལ་ཕེབས་མྱོང་བའི་སྐོར་གོང་དུ«གུ་བཀྲའི་ཆོས་འབྱུང»ནང་འཁོད་པ་དེ་གླེང་ཟིན་ལ། གཞན་ཡང་ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས(༡༨༡༣-༡༨༩༩)བརྩམས་པའི«ཟབ་མོའི་གཏེར་དང་གཏེར་སྟོན་གྲུབ་ཐོབ་ཇི་ལྟར་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས་བཀོད་པ་རིན་ཆེན་བཱཻཌུརྱའི་ཕྲེང་བ»ལས་གཏེར་སྟོན་བདུད་འདུལ་རྡོ་རྗེས“རྟ་ཤོད་དཀྱིལ་འཁོར་ཐང་སོགས་སྔ་ཕྱིར་ཟབ་གཏེར་མང་དུ་སྤྱན་དྲངས་པ་གཏེར་འབྱུང་ལས་གསལ།”ཞེས་བྱུང་བས་གཏེར་སྟོན་འདི་ཉིད་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་ཐེངས་འགའ་ཞིག་བྱོན་པ་ཤེས་ཐུབ།
གཏེར་སྟོན་ཀློང་གསལ་སྙིང་པོ(༡༦༢༥-༡༦༩༢)མདོ་ཁམས་ཀམ་པོ་གནས་ཀྱི་ཉེ་འདབས་སུ་སྐྱེས་ཤིང་། དགུང་ལོ་སོ་གཉིས་ཐོག་ནས་གཏེར་མང་དུ་བཏོན་ཅིང་ཨོ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་བརྙན་སོགས་བཞེངས་འདུག ཁོང་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་བྱོན་པའི་སྐོར་དམིགས་བསལ་མ་མཐོང་། འདི་ལྟར་བལྟས་ཏེ་ཡོང་ན་དུས་སྐབས་དེར་ཁམས་ཕྱོགས་སུ་གཏེར་སྟོན་ཧ་ཅང་མང་པོ་བྱུང་བ་དང་། དེ་དག་ཕལ་ཆེར་ཨོ་རྒྱན་མཆོག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་འདུག སྐབས་དེའི་གཏེར་སྟོན་ཚོའི་རྣམ་ཐར་མཇལ་དུས་ཁོང་རྣམས་ཀྱི་མཛད་ཕྲིན་ལེགས་ལམ་སོང་ན་མཐའ་དམག་བཟློག་ཐུབ་པའི་དགེ་མཚན་ཡོད་པ་བཤད་ཡོད། གོང་གི་གཏེར་སྟོན་ཀློང་གསལ་སྙིང་པོ་ཕུད་གཞན་གསུམ་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་བྱོན་ཡོད་པ་ཐག་བཅད་དེ་གླེང་ཐུབ་ཀྱང་། ཁོང་རྣམས་དང་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེའི་བར་དུ་འབྲེལ་འདྲིས་བྱུང་ཡོད་མེད་ནི་ད་དུང་མུ་མཐུད་དཔྱད་རྒྱུ་ལགས་ཤིང་། གུས་པས་བསམ་ན་མི་ཤིག་མཆོག་གཏེར་སྟོན་འདི་དག་དང་དངོས་སུ་མཇལ་འཕྲད་བྱུང་ཡོད་མེད་གང་ལྟར་ཀྱང་གཏེར་སྟོན་འདི་དག་གིས་ཁོང་གི་ལྟ་སྤྱོད་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཏན་ཏན་ཕོག་ཡོད་པ་འདོད་བཞིན་ཡོད། ང་ཚོས་ཁས་མ་བླངས་ཐབས་མེད་ཀྱི་དོན་དག་ཅིག་ནི་དུས་རབས་བརྒྱད་པ་ནས་བཟུང་ད་བར་དུ་སྤྱི་ཚོགས་གནས་བབ་དང་ཆབ་སྲིད་དགོས་མཁོར་བསྟུན་ཏེ་བོན་གྱི་བླ་མ་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་གིས་གྲུབ་མཐའ་གཞན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་མང་པོ་ནང་འདྲེན་བྱས་འདུག འདི་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བལྟས་ན་ད་ལྟ་གཡུང་དྲུང་བོན་ཞེས་མདོ་སྔགས་རྫོགས་གསུམ་དང་བཤད་སྒྲུབ་སྒོམ་གསུམ་སོགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་བའི་གྲུབ་མཐའ་ཞིག་ཆགས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཆགས་ཡོད།
(༢)ཁོང་གིས་བཀའ་གསར་མའི་ལུགས་སྲོལ་དངོས་སུ་དར་སྤེལ་གནང་བ།
སྤྱིར་ན་བོན་གསར་མ་འདི་ཉིད་བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་སྐབས་ཏེ་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་བྱུང་བ(54)ཞིག་ཡིན། དེའི་རྗེས་སུ་དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་གཡས་གཡོན་ནས་བཟུང་བོན་ཆོས་རིས་མེད་ཀྱི་ལྟ་བ་འཛིན་མཁན་གྱི་གཏེར་སྟོན་རབ་དང་རིམ་པ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་ནང་ཁམས་ཁུལ་དུ་བོན་གསར་མ་དངོས་སུ་དར་རྒྱས་བྱུང་ཡོད། ང་ཚོས་བོན་གསར་མའི་འཕེལ་འགྱུར་ལ་དཔྱད་ན་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་ནང་མི་ཤིག་མཆོག་གིས་བོན་གསར་མའི་འཕེལ་རྒྱས་ཐད་ལ་ནུས་ཤུགས་ཆེན་པོ་བཏོན་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ། བོན་གསར་མ་གླེང་དུས་ཁོང་མ་གླེང་ཐབས་མེད་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཁོང་གིས་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་བོན་གསར་མའི་ལུགས་སྲོལ་སྤེལ་ཞིང་སློབ་མ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་སོགས་ལ་རྒྱལ་རོང་སོགས་སུ་བོན་གསར་མ་དར་སྤེལ་བྱེད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་གནང་བ་རེད། དེར་བརྟེན། སངས་རྒྱས་གླིང་པ་མཆོག་ས་སྤྲེལ(༡༧༢༨)ལོར་ཀོང་པོར་བྱོན་སྐབས་དགེ་བཤེས་རྒྱལ་པོ་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུའི་སྐུ་མཆེད་གྲྭ་བཙུན་བློ་ལྡན་སྙིང་པོ་དང་མཇལ་ཞིང་། གྲྭ་བཙུན་དེ་ནི་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གྱི་དབོན་པོ་ཡིན། སངས་གླིང་གིས་གྲྭ་བཙུན་དེར་གསང་མཆོག་ཞི་ཁྲོ་རྒྱུད་གསུམ་ཆ་ལག་བཅས་པ་དང་མདོ་སྡེ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་སོགས་བསྐུར་ཏེ་མྱུར་དུ་རྒྱལ་རོང་དུ་འགྲོ་དགོས་པ་དང་བཀའ་གཏེར་དེ་དག་ཁུ་བོ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ལ་འབུལ་དགོས་པར་གདམས་པ་རེད། དེར་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་གིས་སངས་རྒྱས་གླིང་པ་རང་གི་རྩ་བའི་བླ་མ་མི་ཤིག་གི་སྐུ་སྐྱེ་ཡིན་པ་ཤེས་ནས། དེ་མ་ཐག་ཏུ་རྒྱལ་རོང་ནས་ཀོང་ཡུལ་དུ་ཕོ་ཉ་མངགས་ཏེ་སངས་གླིང་མཆོག་རྒྱལ་རོང་དུ་འགྲོ་དོན་ཡོང་དགོས་པའི་ཞུ་ཡིག་བསྐུར་བ་རེད། ས་བྱ(༡༧༢༩)ལོར་སངས་གླིང་ཕ་ཡུལ་དྲག་རྫོང་དུ་བཞུགས་སྐབས་རྒྱལ་རོང་ནས་ཁོང་གདན་འདྲེན་ཞུ་མི་འབྱོར་ཅིང་། ལྕགས་ཁྱི(༡༧༣༠)ལོར་དངོས་སུ་རྒྱལ་རོང་དུ་ཕེབས་པ་རེད། སངས་རྒྱས་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ཤར་རྒྱལ་མོ་རོང་དུ་འགྲོ་དོན་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་དང་བཀའ་གསར་མ་དར་སྤེལ་གནང་ཐུབ་པ་ནི་མི་ཤིག་གི་སློབ་མ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གྱི་རོགས་རམ་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན། སངས་གླིང་མཆོག་གིས་ཤར་ཕྱོགས་སུ་བསྟན་པ་སྤེལ་ཐུབ་མིན་གྱི་རྩ་བ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ལ་ཐུག་ཡོད་ཅེས་ཁོང་གི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ནང་ཡང་ནས་ཡང་དུ་གསུངས་ཡོད། བོན་གསར་མ་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་མཁན་གཞན་ཞིག་ནི་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་ཆགས་ཡོད། ཁོང་གི་བླ་མ་གཙོ་བོ་ཞིག་ནི་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་ཡིན་པ་ཁོང་གི«གསང་བའི་རྣམ་ཐར»ནང་ཡང་ཡང་གསལ་འདུག དེས་ན། ང་ཚོས་མི་ཤིག་མཆོག་གིས་བོན་བསྟན་དར་སྤེལ་དང་ལྷག་ཏུ་བོན་གསར་མའི་འཕེལ་རྒྱས་ཐད་ལ་བྱས་རྗེས་གང་འདྲ་བཞག་ཡོད་མེད་རྟོགས་ཐུབ། ང་ཚོས་བོན་གསར་མའི་འཕེལ་རྒྱས་ཐད་ནས་བསམ་བློ་བཏང་ན། མི་ཤིག་གི་སྐུ་དུས་སུ་ཁོར་ཡུག་གི་བོན་པོ་གཞན་གྱིས་བོན་གསར་མར་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། དེ་རྗེས་སངས་གླིང་གི་སྐུ་དུས་སུ་ཁྱུང་ནག་དཔོན་སོགས་འགའ་ཞིག་གིས་ཁས་ལེན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་མེད་པ་མ་གཏོགས་གཞན་ཕལ་ཆེར་གྱི་བོན་གསར་མ་དང་ལེན་གནང་ཡོད། དེའི་རྗེས་སུ་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་མཆོག་དང་མེ་སྟོན་ཉི་མ་རྒྱལ་མཚན(༡༨༡༦-༡༨༩༧)། གཏེར་སྟོན་བདེ་ཆེན་གླིང་པ(༡༨༣༣-༡༨༩༢)། གསང་སྔགས་གླིང་པ(༡༨༦༤-?)། གྲུབ་ཆེན་བཟོད་པ་རྒྱལ་མཚན(༡༨༦༦-༡༩༤༥)སོགས་ཀྱི་སྐུ་དུས་སུ་བོན་གསར་མར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་དེ་ཙམ་མང་པོ་བྱུང་མེད་པ་ཤེས་ཐུབ། དེས་ན་བོན་གསར་མའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེས་ཤུགས་རྐྱེན་མ་ཐེབས་པ་མེད་པའི་བཟོ་འདྲ་རེད།
གཉིས། ཁོར་ཡུག་གི་བླ་དཔོན་གྱིས་འཕྲག་དོག་བྱས་པ།
ཁྱུང་སེར་བྱ་སྒར་དཔོན་གྱིས“མི་ཤིག་གིས་ཁྱུང་པོ་གསེར་ཚའི་སྡེ་དགོན་རྣམས་བན་ལུགས་བསྒྱུར་དྲན་འདུག”ཅེས་ཁ་ཡོག་བརྒྱབ་ནས་ཁོང་རྒྱང་འཕུད་བཏང་ཡོད། དོན་དངོས་ཐོག་བྱ་བ་དེའི་རྒྱབ་ལོག་ན་གསང་བ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནི་མི་ཤིག་མཆོག་གི་སྙན་གྲགས་ཇེ་རྒྱས་སོང་བ་དང་བསྟུན་ཕྱོགས་མཐའ་ནས་སློབ་ཚོགས་མང་དུ་འདུས་ཤིང་། ཁོང་གི་གདུལ་བྱ་དང་འཁོར་ཚོགས་ཇི་ཙམ་རྒྱས་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་ཡུལ་དེའི་བླ་མ་གཞན་གྱི་འགྲོ་དོན་ཇེ་ཆུང་དུ་འགྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་ལྷག་བཞིན་ཡོད། དེ་ནི་དངོས་པོའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐག་བཅད་པ་ཞིག་རེད། སྐབས་དེའི་བྱ་སྒར་བླ་བྲང་ཁག་ལ་མཚོན་ན་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་ཡོད་པ་མ་ཚད། ཡུལ་དེའི་བླ་མ་གདུང་རྒྱུད་བདག་པོ་དེའི་གོང་ན་མེད་པ་དེ་ཡིན་པ་རེད། འོན་ཀྱང་། མི་ཤིག་ནི་སྤྱིར་བཏང་གི་མི་སྣ་ཙམ་ལས་དང་ཐོག་ཐོབ་དང་གོ་ས་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་ཞིག་མ་རེད། རེད་དེ། ཁོང་གི་སྙན་གྲགས་ཇེ་རྒྱས་སོང་བ་དེས་བླ་དཔོན་གཞན་གྱི་སེམས་སུ་མི་ཤིག་མུ་མཐུད་དེ་ལྟར་བཞག་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་གོང་དུ་ཤོར་འགྲོ་བའི་སེམས་ཁྲལ་བསྐྱེད་པ་རེད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བོན་གསར་མའི་ལུགས་སྲོལ་ལ་ལྟ་སྟངས་ངན་པ་བཟུང་མཁན་གྱི་བློན་པོ་དང་མི་སྣ་མང་པོས་བྱ་སྒར་དཔོན་ལ་ལུགས་སྲོལ་འདི་རང་ཡུལ་དུ་དར་ཁྱབ་བྱུང་ན་ཧ་ཅང་མི་རུང་བའི་བསམ་ཚུལ་བཏོན་ཡོད་པ་ཐག་ཆོད་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་གནས་ཚུལ་འོག་བྱ་སྒར་དཔོན་གྱིས་དབང་ཆ་བེད་སྤྱད་དེ་མི་ཤིག་གཞིས་སུ་སྡོད་དབང་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་བཟོས་ཏེ་རྒྱང་འཕུད་བཏང་ཡོད། རྒྱང་འཕུད་གཏོང་སྟངས་ཐད་ནས་བསམ་བློ་བཏང་ན་ཅུང་ཐལ་ཆེ་བའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་གླེགས་བམ་རྣམས་གསེར་གཡུ་སུམ་མདོའི་ཟམ་འོག་ཏུ་བཏབ་པ་དང་ལྷ་སྐུ་རྟེན་གསུམ་དང་གཞིས་ཁང་ས་ཞིང་ཡོངས་རྫོགས་འཕྲོག་པ། ཁོང་གི་བདག་མོ་དང་སྐུ་སྲས་ཀྱང་གཞིས་སུ་འདུག་མ་བཅུག་པ་སོགས་མི་ཆོས་ལས་འདས་པའི་ཁྲིམས་གཅོད་སྣ་ཚོགས་བཏང་ཡོད། འདི་དག་སྐོར་བདེ་གླིང་རྣམ་ཐར«ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»ལས་ཁོང་གི་སྐྱེ་བ་གོང་མ་མི་ཤིག་སྐུ་དུས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བཀོད་སྐབས“གསེར་རི་གཡུ་ལུང་ཕྱོགས་སུ་བན་བོན་ཞྭ་བསྒྱུར་བྱེད་དུས་ལ། མ་རིག་འཕྲག་དོག་གི་དེད་དཔོན་ཚོགས་ཀྱིས་བཀའ་གསུང་རབ་མང་པོ་ཞིག་གསེར་རུ་སུམ་མདོའི་ཟམ་པའི་འོག་ཏུ་བླུག་པར་བདག་གི་སེམས་ཕམ་དང་ཡིད་སྡུག་བཟོད་མི་ཐུབ་པའི་བག་ཆགས་དང་།”(55)ཞེས་ཁོང་བླ་དཔོན་གཞན་གྱི་འཕྲག་དོག་དབང་གིས་སྤྱུགས་པ་དང་། ཁོང་གིས་བོན་གྱི་བསྟན་པ་ལ་ཐུགས་བསམ་བཞེས་ཀྱང་ཁོར་ཡུག་གི་མི་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་ཁྲིམས་གཅོད་སྣ་ཚོགས་བཏང་བས་ཡིད་ཕམ་སྐྱེས་ཚུལ་གསལ་ཡོད།
ས་བཅད་ལྔ་པ། ཁོང་གི་ལྟ་སྤྱོད་དང་མཛད་རྗེས།
གཅིག ཁོང་གི་ལྟ་སྤྱོད།ཁོང་གི་ལྟ་གྲུབ་གང་འདྲ་ཡིན་པ་གོང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཁག་ནས་རྒྱུས་ལོན་གང་འཚམ་བྱས་ཟིན་པ་རེད། འདིར་ད་དུང་དེའི་ཐད་ནས་ཚིག་ཁ་ཤས་གླེང་ན། ཁོང་གིས་མི་ཚེའི་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཉམས་ལེན་གནང་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་བྱས་མེད། ཁོང་གིས་ནང་སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་འཚོལ་སྙེག་གནང་བ་ལས་ཕྱི་ཡི་འབྱོར་བ་དང་སྙན་གྲགས་དོན་དུ་གཉེར་མེད། ང་ཚོས་ཁོང་གི་མི་ཚེ་ལ་ཕྱིར་རྟོག་བྱས་ན། ཁོང་གིས་མི་དཀྱུས་མ་ཞིག་གི་འཚོ་བ་རོལ་ཡོད་པ་ལས་རྒྱས་སྤྲོས་སྣ་ཚོགས་བྱས་མེད། དཔེར་ན། ཁོང་གི་ཆ་ལུགས་དང་ལྟ་གྲུབ་མཛད་སྤྱོད་ཐད་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ནང་འདི་ལྟར་གསལ་ཡོད་དེ། བདེ་གླིང་གི་རྣམ་ཐར«ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»ལས“གསེར་རིའི་རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཕུག །རང་གྲོལ་ཤེལ་ཞིག་མི་ཤིག་རྡོར། །སྐུ་མདོག་སྨུག་པོ་གཙུག་ཏོར་ཅན། །ཐ་མལ་ཚུལ་ཅན་བྱ་འུར་འབབས། །བརྟུལ་ཤུགས་སྤྱོད་ཅིང་ཧ་སྒྲ་འབྱིན། །གསང་བའི་མཁའ་འགྲོས་མཆོད་པ་འབུལ། །མི་མིན་དྲེགས་ཚོགས་དམ་ལ་བཏགས། །ལན་རེ་སྟག་སླག་སྟག་ཞུ་མནབ། །དཔལ་རིས་བདེ་ལྡན་མངོན་སངས་རྒྱས། །རང་གྲོལ་ལུང་རིག་སྨྲ་བ་པོ། །གདུལ་དཀའ་རྟ་བདུན་རྒྱུད་ནས་སྒྲོན། །ལས་འཕྲོ་མི་འགྱུར་སྙིང་པོས་སྤེལ། །གསང་སེམས་དབང་ཐོབ་བླ་མའོ། །”(56)ལུང་ཚིག་འདི་ལས་ཁོང་གི་ན་བཟའ་གྱོན་སྟངས་ཐད་མི་ཕལ་པའི་གྱོན་ཆས་རལ་རུལ་ཅན་ཞིག་གྱོན་པ་ལས་བླ་ཚུགས་འདྲ་མིན་བཏོད་དེ་སེར་གཙུག་གཙུག་འགྲོ་མཁན་ཞིག་མ་ཡིན་པ་བསྟན་ཡོད། དེར་བརྟེན། གཞིས་སུ་བཞུགས་སྐབས་ཉེ་སྐོར་གྱི་མི་དེ་ཚོས་མཐོང་ཆུང་ཚུལ་དུ་ནམ་རྒྱུན་ཁོང་ལ་རྡང་རུལ་མགོ་ཞེས་འབོད་པ་རེད། མི་རྣམས་ཀྱིས་ནམ་རྒྱུན་ན་བཟའ་རྫིག་པོ་གྱོན་མཁན། འབྱོར་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་མཁན། མིག་གནམ་སའི་མཚམས་སུ་ལྟ་མཁན་ཞིག་ལ་བླ་མ་ཞེས་ངོས་འཛིན་གནང་བ་ལས་ཕལ་པའི་རྟུལ་ཤུགས་འཆང་མཁན་དག་ལ་དོ་སྣང་ཆེར་མི་བྱེད་པ་རེད། ཁོང་གི་མཛད་སྤྱོད་འདིར་རང་གི་ཉམས་སུ་བླང་བྱ་རྫོགས་ཆེན་ལྟ་བས་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་ཡིན་ནམ། གང་ལྟར་ཕལ་གྱི་ལྟ་ཚུལ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་སྐྱེས་བུ་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་རེད། བདེ་གླིང་མཆོག་གིས་གོང་དུ་ཁོང་ལ་རང་གྲོལ་ལུང་རིགས་སྨྲ་བ་པོ་ཞེས་ཁོང་ནི་རྫོགས་ཆེན་གཞུང་འཆད་པར་ཐོགས་པ་མེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པའི་གདེང་འཇོག་གནང་འདུག་པས། མི་ཤིག་མཆོག་ནི་རང་གིས་རྫོགས་ཆེན་ལྟ་བ་ཉམས་སུ་ལེན་ཞིང་གཞན་ལའང་དེའི་སྐོར་འཆད་ཁྲིད་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་རྟོགས་ཐུབ། ཁོང་ལ་རྫོགས་ཆེན་གཞུང«གསེར་གྱི་ཡང་ཞུན»ཞེས་པའི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་ཞིག་ཡོད་པ་དེས་ཀྱང་ཁོང་གིས་རྫོགས་ཆེན་གཞུང་ལ་འཆད་ཉན་གང་འདྲ་གནང་ཡོད་པ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད།
གཉིས། ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ལ་བཞག་པའི་མཛད་རྗེས།
«ཆབ་མདོའི་གསོ་བ་རིག་པ»ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་ནང་ཁོང་གི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཤིག་བཀོད་འདུག་ཅིང་། དེར“ཁྱད་པར་ནད་སེལ་གྱི་སྔགས་དང་གཏོ་ཆོག་དང་། གསོ་བ་སྨན་གྱི་ཕྱག་ལེན་བསྟར་བའི་མཛད་པས་ནད་བཅོས་སྨན་སྦྱིན་རྒྱ་ཆེར་གནང་།”(57)ཞེས་ཁོང་ནི་ནད་སེལ་གྱི་སྔགས་དང་གཏོ་ཆོག སྨན་གྱི་ཕྱག་ལེན་སོགས་ལ་མཁས་པའི་ལྷ་རྗེ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུག གུས་པས་ཁོང་བཞུགས་ཡུལ་གྱི་རྒན་རབས་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་སྐབས་ཁོང་སྨན་པ་ཡིན་པའི་སྐོར་གོ་ཐོས་མ་བྱུང་མོད། ང་ཚོས་ཁོང་ལ་གསོ་བ་རིག་པའི་སྐོར་ནས་གདེང་འཇོག་ཅིག་མ་བྱས་རང་བྱས་ཆགས་ཡོད་པ་ནི་ཁོང་ལ་གསོ་བ་རིག་པའི་སྐོར་གྱི་བོན་སྡེ་གལ་ཆེན་ཞིག་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བས་རེད། དཔེ་ཆ་དེའི་མིང་ལ«དཔྱད་ཐབས་འཕྲུལ་སྡེའི་ཡང་བཅུད་མན་ངག་ཉམས་ཀྱི་ཡིག་ཆུང»ཞེས་ཟེར། དཔེ་ཆ་འདི་གསོ་རིག་སྐོར་གྱི་དཔེ་ཆ་རྩ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་དེབ་འདིའི་པར་སྐྲུན་སྔོན་གླེང་ནང་བཤད་འདུག དཔེ་ཆ་འདི་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་ཡི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཤིང་། ཐོག་མར་གསུངས་མཁན་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་འདུག ཡང་སྙིང་དཔེ་ཆ་འདི་ཁོང་ལ་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་དང་ཁོང་གིས་ཇི་ལྟར་བརྩམས་པ་སུས་ཀྱང་ཤེས་དཀའ། དེབ་འདིའི་པར་སྐྲུན་སྔོན་གླེང་ནང་དཔེ་ཆ་འདི་བོན་གྱི་སྨན་གཞུང«གསོ་རིག་འབུམ་བཞིའི་མདོ»དང་དུས་མཉམ་དུ་བྱུང་བའི་སྨན་དཔེ་རྙིང་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་ཞུས་འདུག་པས་ཅུང་སྔ་མོ་ནས་ཡོད་པའི་སྨན་གཞུང་ཞིག་ཡིན་ཤས་ཆེ། གང་ལྟར་ཀྱང་སྨན་གཞུང་འདི་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་ནང་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་སུས་ཀྱང་ཁས་ལེན་ཐུབ་པ་རེད་ལ། དུས་སྐབས་དེའི་ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་གསོ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་གང་འདྲ་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་དཔྱད་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ངའི་གྲོགས་པོ་སྨན་པ་ཚེ་རིང་གྲགས་པ་ལགས་ནས་མི་ཤིག་ཁོང་ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་སྨན་པ་གལ་ཆེན་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་གནང་གིན་འདུག་པ་དེར་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པ་རེད། ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་གསོ་རིག་མི་སྣ་གླེང་ན་ཁོང་མ་གླེང་ཐབས་མེད་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་འདུག་པ་མ་ཚད། བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གཞུང་གི་འཕེལ་འགྱུར་གླེང་ན་ཡང་ཁོང་གླེང་དགོས་ངེས་ཤིག་རེད་འདུག་དྲན། གཞན་ཁོང་གི་མཛད་པ་སྐོར་ནས་ད་སྔོན་གླེང་ཟིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ནས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པས་འདིར་བསྐྱར་དུ་གླེང་བའི་ངལ་བ་བྱས་མེད།
ས་བཅད་དྲུག་པ། ཁོང་གི་སྲས་རྒྱུད་དང་ཡང་སྲིད་སྐོར།
གཅིག ཁོང་གི་སྲས་རྒྱུད་སྐོར།གུས་པས་བཅར་འདྲི་ཞུ་སའི་རྒན་རབས་ཕལ་ཆེར་ལ་མི་ཤིག་ལ་གདུང་སྲས་ཡོད་པའི་སྐོར་གྱི་ངག་རྒྱུན་གླེང་རྒྱུ་མི་འདུག་ཀྱང་ཁྱུང་པོ་གསེར་ཚ་གནམ་ལྡོང་གྲོང་ཚོའི་གྲྭ་རྒན་དགུང་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གཉིས་ལོན་པ་བོན་ལི་ཚེ་དབང་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་མི་ཤིག་ལ་སྐུ་སྲས་གཅིག་ཡོད་པའི་སྐོར་གསུངས་བྱུང་། སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ནང་དུ་མི་ཤིག་མཆོག་ལ་གདུང་སྲས་གཅིག་ཡོད་པའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཐོན་ཡོད། དེ་ཡང་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་མེ་ལུག(༡༧༢༧)ལོར་སངས་གླིང་ཁྱུང་ཡུལ་དུ་བྱོན་སྐབས་མི་ཤིག་མཆོག་གི་སྐུ་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པས་ཁོང་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་གདན་ཞུས་བྱས་པ་གསལ་ཡོད། ཡང་སངས་གླིང་མཆོག་རྒྱལ་རོང་ནས་ཡར་ཁྱུང་པོར་ཕེབས་སྐབས་ཤིང་སྟག(༡༧༣༤)ལོར་གསེར་ཚར་མི་ཤིག་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཡོད་ཅིང་། གསེར་ཚར་བཞུགས་རིང“རྒྱལ་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་དང་། ཡང་སྲས་ཚེ་དབང་རྒྱལ་པོ་ཡབ་སྲས་ལ། ཞབས་རྟེན་ལེགས་འབུལ་ན་བཟའ་དང་བཅས་ཕུལ། བཀྲ་ཤིས་སྨོན་ལམ་ཞལ་གདམས་ཞིབ་རྒྱས་མཛད”(58)ཡོད་པ་རེད། འདིར་བལྟས་ན། ཁོང་རྣམ་གཉིས་མཇལ་འཕྲད་ཕྱི་མ་གནང་སྐབས་མི་ཤིག་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པས་ཁབ་བཞེས་ཟིན་པ་མ་ཚད་གདུང་སྲས་ཚེ་དབང་རྒྱལ་པོ་ཞེས་པ་ཞིག་འཁྲུངས་ཡོད་པ་གསལ། དེའི་རྗེས་སུ་གནས་ཚུལ་གང་འདྲ་བྱུང་བ་ཡིན་ན་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་ཁོང་གི་གདུང་རབས་བཞུགས་མཁན་མེད་པ་ཆགས་འདུག གཏེར་སྟོན་བདེ་ཆེན་གླིང་པ(༡༨༣༣-༡༨༩༢)མཆོག་ཁྱུང་ཡུལ་ཕེབས་སྐབས་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་མི་ཤིག་གི་གདུང་རྒྱུད་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་བ་འཁོད་མི་འདུག་པས། ཕལ་ཆེར་དེ་སྐབས་ནས་བཟུང་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་མི་ཤིག་གི་གདུང་རབས་བཞུགས་མཁན་མེད་པ་ཆགས་ཚར་བ་ཡིན་ནམ། གསེར་ཚ་གྲྭ་རྒན་བོན་ལི་ཚེ་དབང་གྲགས་པ་ལགས་ནས་གུས་པར་ཡང་ཡང་གསུངས་དོན། གནས་མཆོག་གངས་དཀར་ཏི་སེ་མཇལ་དུ་འགྲོ་སའི་ལམ་བར་དུ་མི་ཤིག་གི་གདུང་རྒྱུད་ཡོད་པའི་བཤད་སྲོལ་སྔོན་མ་ནས་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གིས་ཤེལ་ཞིག་བླ་མ་ཀུན་བཟང་བསྟན་འཛིན་ལ་ཡར་ཞུ་མར་གནང་བྱས་སྐབས་ཀུན་བཟང་བསྟན་འཛིན་ལགས་ནས་ཁོང་མི་ཤིག་གི་གདུང་རབས་ལས་ཆད་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་མྱོང་ཟེར། དེར་བརྟེན། གྲྭ་རྒན་ཁོང་གིས་མི་ཤིག་གི་གདུང་སྲས་དེ་དྭངས་ར་རྒྱུད་དུ་བྱོན་པ་དང་དེར་གཞིས་ཆགས་པའི་ངོས་འཛིན་གནང་གི་འདུག ང་ཚོས་སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ནང་གསལ་བའི་ཁོང་ལ་སྲས་དང་ཚ་བོ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཙམ་ལས། དེ་ལས་གཞན་པའི་མི་ཤིག་མཆོག་གི་གདུང་རབས་འཕེལ་འགྱུར་གང་འདྲ་བྱུང་བ་དང་དེ་དག་གི་ཁྱིམ་ཚང་གནས་བབ་གང་འདྲ་ཡིན་པ་སོགས་ད་སྔོན་གསལ་པོ་ཞིག་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་མེད།
གཉིས། ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་སྐོར།
གུས་པས་ཁྱུང་པོ་གསེར་ཚ་གཡུ་ཞིག་བླ་མ་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ལ་མི་ཤིག་སྐོར་བཅར་འདྲི་ཞུས་སྐབས། ཁོང་གིས་དུས་འགྱུར་སྔོན་ལ་མི་ཤིག་གི་བཀའ«དུས་བཀྲ»ཞེས་པའི་མ་འོངས་ལུང་བསྟན་སྐོར་གྱི་དཔེ་ཆ་ཞིག་ཡོད་པ་ཐོས་མྱོང་ཟེར། ཁོང་གིས་དཔེ་ཆ་དེ་བཙལ་འཚོལ་བྱས་འདུག་ཀྱང་ད་སྔོན་ལག་སོན་བྱུང་མི་འདུག སྐབས་དེར་གུས་པས་གལ་སྲིད་དཔེ་ཆ་དེ་མཇལ་ཐུབ་ཚེ་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་གང་འདྲ་འབྱུང་མིན་ཐད་ནས་ཅུང་ཟད་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་སྙམ་བྱུང་། དེའི་རྗེས་སུ་གུས་པས་དཔེ་ཆ་དེ་བཙལ་འཚོལ་བྱས་པས། ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་དགོན་བཀའ་བརྟེན་དཔེ་རྙིང་ཕྱོགས་སྒྲིག་ཁང་ནས་དཔར་བསྐྲུན་བྱས་པའི་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་བརྟེན་ཆེན་མོ་ལས་གླེགས་བམ(༦༥)པ། «ཁ་བྱང་སྐོར»གྱི་པོད་ཏི་ནང་དུ«དུས་བཀྲ»ལེའུ་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཙམ་བཞུགས་འདུག་ཀྱང་དེ་དག་ནང་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་གང་འདྲ་འབྱོན་མིན་སྐོར་ཁ་གསལ་པོ་ཞིག་བཀོད་མི་འདུག བདེ་གླིང་གི་རྣམ་ཐར«ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»ལས“ཞལ་ཆེམ་དུ་ང་ད་ནི་ཁྱུང་པོ་གསེར་གཡུའི་ལུང་ལས་འོ་རྒྱལ་ཆེན་པོ་བྱུང་བས་དེར་ལུས་མི་ལེན་གསུངས་སོ།།”(59)ཞེས་ཁོང་འདའ་ཁར་སྐུ་སྐྱེ་ཁྱུང་ཡུལ་ཕྱོགས་སུ་མི་བཞེས་པར་གསུངས་པ་ཙམ་ལས། དེ་མིན་ཁོང་རང་གིས་ཡང་སྲིད་སྐོར་ལ་ངོས་འཛིན་གང་འདྲ་གནང་གི་ཡོད་མེད་ཤེས་ཐབས་བྲལ། སངས་རྒྱས་གླིང་པས་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ལས་ཁོང་ནི་མི་ཤིག་གི་སྐུ་སྐྱེ་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་དེ། ཁོང་གི་སྐྱེས་རབས་ཉི་ཤུ་དྲན་པ་ལས་རྗེས་མ་དེ་ཡིན་པ་གསལ་ཡོད། དེའི་རྗེས་སུ་མདོ་ཁམས་སྡེ་དགེ་རུ་འཕགས་བུ་རྨེའུ་ཚང་གི་གདུང་ལས་གྲོལ་བའི་གཏེར་སྟོན་གྲགས་ཅན་བདེ་ཆེན་གླིང་པས་ཁོང་གི་རྣམ་ཐར་བསྡུས་པ«སྐལ་ལྡན་དགྱེས་པའི་དགའ་སྟོན»ལས“ཕྱི་ལ་སྤང་ལམ་ངུར་སྨྲིག་འཛིན་པ་བདུན། ནང་སྐད་གཉིས་སྨྲ་བ་པཎྚི་ཏ་བདུན། གསང་བ་སྔགས་འཆང་ཆེན་པོ་གཏེར་སྟོན་བདུན། ཡང་གསང་གྲོལ་ལམ་རིག་པ་འཛིན་དབང་བདུན།”(60)ཞེས་ཁོང་གི་སྐྱེས་རབས་ལ་ཕྱི་ནང་གསང་བ་ཡང་གསང་དང་སྦྱར་ཏེ་བསྟན་ཡོད། ཁོང་གི་རྣམ་ཐར«ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»ལས“སྐྱེས་རབས་དྲུག་པ་གྲོལ་ལམ་གསང་སྤྱོད་རིག་པ་འཛིན་དབང་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་ཡིན་ཏེ།”(61)ཞེས་མི་ཤིག་ནི་ཁོང་གི་ཡང་གསང་གི་སྐྱེས་རབས་དྲུག་པ་དེ་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་གནང་འདུག་གོ །
ས་བཅད་བདུན་པ། ཁོང་གི་གཏེར་སྙན་དང་བརྩམས་ཆོས།
གཅིག ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ།ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་སོག་སྡེ་བསྟན་པའི་ཉི་མས་པར་བསྐྲུན་མཛད་པའི་བཀའ་བརྟེན་ནང་བཞུགས་ཡོད། དེ་དག་གི་མཇུག་བྱང་དུ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་སའི་ས་གནས་འཁོད་པ་འགའ་ཞིག་ལས་དུས་ཚོད་ནམ་ཞིག་ལ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བ་གསལ་པོར་འཁོད་པ་ཧ་ཅང་དཀོན། རེད་དེ། གོང་དུ་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་མཇལ་ཟིན་རྗེས་སྙན་རྒྱུད་ཀྱི་བྱུང་སའི་ས་གནས་ལ་གཞིག་ནས་དགུང་གྲངས་དུ་ཙམ་གྱི་སྐབས་སུ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བ་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ་སྙམ། མཚམས་འདི་ནས་ཁོང་ལ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བའི་བོན་སྡེ་འགའ་ཞིག་གླེང་ན། ཤེལ་བྲག་ཚལ་དུ་རྒྱ་བོན་ཟིང་པ་མཐུ་ཆེན་གྱིས་སྙན་རྒྱུད་བྱས་པའི«ཤེལ་རབ་གསོལ་འདེབས་ཤེལ་དཀར་ཕྲེང་བ»འདི་ལ་ཤོག་གྲངས་མང་པོ་མེད་ཀྱང་ཤེལ་ཞིག་གདུང་རབས་སྐོར་གྱི་དཔྱད་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། གཞི་བདག་གཉན་པོ་སྐུ་བླ་ཟངས་འཕྲུའི་ཞོལ་དུ་ལས་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་སོགས་ཀྱིས་སྙན་དུ་བརྒྱུད་པའི(༡)«ཚེ་དབང་ཡང་ཞུན»འདི་ནི་གླེགས་བམ་གཅིག་གི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་ཡིན། ནང་དུ་ལེའུ་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་ཡོད་པ་མ་ཚད། ལེའུ་རེ་རེའི་སྙན་དུ་རྒྱུད་མཁན་དང་སྙན་དུ་བརྒྱུད་སའི་ས་གནས་སོགས་ཁ་ཁ་ཡིན། འདི་རུ་དམིགས་བསལ་གྱིས་ལེའུ་ཁ་ཤས་གླེང་ན། ལེའུ་དང་པོ་དམར་བྱང་འཕྲུལ་གྱི་མེ་ལོང་། འདི་ནི་གཉན་པོ་སྐུ་བླ་ཟངས་འཕྲུའི་ཞོལ་དུ་ལས་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོས་སྙན་དུ་བརྒྱུད། སྙན་རྒྱུད་བྱུང་སའི་ས་གནས་འདི་ཅུང་དཔྱད་དགོས་པར་སྣང་།
ལེའུ་གཉིས་པ། རིག་འཛིན་ཀུན་གྱི་ལོ་རྒྱུས། སྙན་རྒྱུད་བྱུང་སའི་ས་གནས་བཀོད་མེད། ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་དཔེ་ཆ་ཞིག་ཡིན། ལེའུ་དྲུག་པ། ཚེ་དབང་ཡང་ཞུན་རྒྱུད་རིམ། མཇུག་བྱང་དུ“གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་ལ་བརྒྱུད། དེས་རྒྱལ་རོང་པ་ཁྱུང་པོ་དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་ལ་བརྒྱུད། དེས་ཁྱུང་པོ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོ་ལ་བརྒྱུད། དྲིན་ཆེན་བླ་མ་དེའི་དྲུང་ནས་བདག་ལ་གནང་བའོ།།”ཞེས་གསལ་ཡོད། འདིར་ཁོང་གི་སློབ་མ་རྒྱལ་རོང་པ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་ཁྱུང་པོ་ཡིན་པ་གསལ་ཡོད། དགེ་བཤེས་རྒྱལ་པོའི་གདུང་རྒྱུད་ཁྱུང་པོ་ཡིན་པས་སངས་གླིང་རྣམ་ཐར་ཡང་རྗེ་རིགས་གདུང་རྒྱུད་ཅེས་སྨོས་ཡོད། འདིའི་བློ་ལྡན་སྙིང་པོ་ནི་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གྱི་དབོན་པོ་དང་སངས་གླིང་གི་སློབ་མ་བཅས་ཡིན། འདི་ཁུ་དབོན་གཉིས་དགེ་བཤེས་རྒྱལ་པོའི་སྤུན་མཆེད་ཡིན་པས། ཕྱིས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཁག་ནང་ནང་སོ་དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་ཞེས་བཀོད་ཡོད། ཁྱུང་པོ་གསེར་ཚའི་རྒན་རབས་འགས་མི་ཤིག་ནང་སོག(内蒙古)ཡུལ་དུ་བྱོན་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་ཁོང་གི་སློབ་མ་ནང་སོ་དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་ཞེས་གོ་མྱོང་བས་ནང་སོ(རྒྱལ་པོ་ཁག་གི་སྤུན་མཆེད་སེར་མོ་བར་ནང་སོ་ཞེས་ཐ་སྙད་འདོགས་པ་རེད)དང་ནང་སོག་བར་འཁྲུག་པ་རེད། ཁུ་དབོན་འདི་གཉིས་ཀྱིས་དགེ་བཤེས་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་དབང་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་བོན་བསྟན་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་བོན་གསར་མའི་བསྟན་པ་རྒྱལ་རོང་ཡུལ་དུ་དར་རྒྱས་ཡུན་གནས་ཡོང་བའི་བྱ་གཞག་ཐད་ལ་གལ་ཆེའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཡོད།
ལེའུ་བཅུ་གསུམ་པ། རིག་འཛིན་སྒྲུབ་པའི་མན་ངག མཇུག་བྱང་དུ་དབེན་གནས་དམ་པ་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དུ་འོད་ལྡན་འབར་མས་སྙན་དུ་བརྒྱུད་ཅེས་གསལ་ཡོད། ཡང་མཇུག་བྱང་དུ། སློབ་དཔོན་པདྨའི་གསུངས་ལྟར། ཕྱི་རབས་བློ་དམན་དོན་དུ། བདག་རྣལ་འབྱོར་རྡོ་རྗེ་གླིང་པས། སྙན་རྒྱུད་བཅོས་བསླད་མེད་པར་བཀོད།ཅེས་ཁོང་གི་མཚན་ལ་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་ཞུ་བ་ཡང་གསལ་ཡོད། ལེའུ་བཅུ་བཞི་པ། རིན་ཆེན་སྒྲོན་མའི་ཆོག་ཁྲིགས། གནས་ཁྱད་འཕགས་གཡུང་དྲུང་འབར་བའི་ཞོལ་དུ་སྙན་དུ་བརྒྱུད་ཡོད། གནས་རི་འདི་ས་ཆ་གང་དུ་ཡོད་མེད་དཔྱད་དགོས་པར་སྣང་། ལེའུ་བཅུ་དྲུག་པ། བསྐང་བཤགས་རིན་ཆེན་སྤུངས་པ། མཇུག་བྱང་དུ། དུས་མཐའི་རྣམ་འབྱོར་དྲུང་མུ་ཝེར་རོ་ལ། སྟོན་ཟླ་ཐ་ཆུང་ཚེས་པ་བཅོ་ལྔ་ལ། དབེན་གནས་གཡུ་ཁྲ་ཕུག་ཏུ་སྙན་དུ་བརྒྱུད། ཅེས་ཁོང་གི་མཚན་ལ་ཞང་སྐད་དུ་དྲུང་མུ་ཝེར་རོ་ཞུ་བ་གསལ་ཡོད། ལེའུ་བཅུ་བདུན་པ། བསྐུལ་པ་གནམ་ལྕགས་ཐོག་མདའ། མཇུག་བྱང་དུ། དབེན་གནས་ཁྲབ་རིང་ངང་ཡག་ལ་སྙན་དུ་བརྒྱུད་ཅེས་གསལ། ས་གནས་འདི་དཔྱད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ། ཁྱུང་པོ་གསེར་མདོའི་ཡར་ཙམ་དུ་ཁྲབ་རིང་མ་ཞེས་པའི་ས་ཆ་ཞིག་ཡོད། རི་བོའི་དེའི་སྟོད་ཕྱོགས་སུ་ཁྲབ་རིང་དགོན་ཞེས་གནའ་དུས་སུ་དགོན་སྡེ་ཞིག་ཡོད་པ་བཤད་སྲོལ་འདུག ད་ལྟ་ས་ཆ་དེར་ཁང་པའི་ཤུལ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ཟེར། ཁོང་དེར་བཞུགས་མྱོང་བ་ཡིན་ནམ་ཡང་ན་ཁྲབ་རིང་ངང་ཡག་ཅེས་དེ་ལས་གཞན་པའི་དབེན་གནས་ཤིག་ཡོད་མེད་སྐོར་ད་དུང་དཔྱད་རྒྱུར་ལུས་ཡོད། ལེའུ་ཉེར་བརྒྱད་པ། གནད་བབ་ཡིག་སྣ། མཇུག་བྱང་དུ། མཁའ་འགྲོ་འོད་ལྡན་འབར་མས། ངེས་མེད་སྤྲུལ་སྐུ་དྲུང་མུ་ཝེར་རོ་ལ། གྱིམ་ཤོད་ཤེལ་བྲག་ཏུ། དཔྱིད་ཟླ་འབྲིང་པོའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལ་སྙན་དུ་བརྒྱུད།ཅེས་གསལ་ཡོད།
(༢)«འགུ་རུ་ཞི་དྲག་གི་སྒྲུབ་སྐོར།» མཚན་གཞན་ལ་མི་ཤིག་གྷུ་དྲག་ཟེར། གླེགས་བམ་སྟོད་སྨད་གཉིས་ཡོད། གླེགས་བམ་དང་པོར་ལེའུ་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་ཡོད། ལེའུ་དགུ་པ། བདག་སྲུང་ཡེ་ཤེས་གུར་ཁང་། མཇུག་བྱང་དུ། བོན་སྐུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོས་གཤེན་འཆི་མེད་གཙུག་ཕུད་ལ་བརྒྱུད། དེས་སྤྲུལ་སྐུ་པད་མ་འབྱུང་གནས་ལ་བརྒྱུད། དེས་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་བརྒྱུད། དེས་དུས་མཐའི་རྣལ་འབྱོར་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་རྩལ་ལ། གཞི་བདག་གཉན་པོ་ཀླུ་བཙན་ཞོལ་དུ། དབྱར་ཟླ་ར་བའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལ་བརྒྱུད་པ་དགེ་ལེགས་འཕེལ། ཞེས་གསལ་བ་ལས། ལེའུ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་བྱང་དུ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་སའི་ས་གནས་དང་དུས་ཚོད་སོགས་བཀོད་མེད། ཁོང་གི་མཚན་ལ་མི་ཤིག་གླིང་པ་དང་མི་ཤིག་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པ་ཞེས་འབོད་པ་གསལ་ཡོད། པོད་ཏི་འདིའི་ནང་གི་ལེའུ་ཁ་ཤས་ཁོང་གི་བཀའ་མིན་ཏེ། གྷུ་དྲག་ཕྱག་བཞེས་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག་ནི་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པས་རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་པའི་ཤིང་ཕག(༡༧༥༥)ལོར་བརྩམས་པ་དང་། ཞི་བའི་མངོན་རྟོགས་རང་རིག་གསལ་བྱེད་དང་རྒྱུད་ཕྱག་གཉིས་ནི་ཁོང་གི་སློབ་མ་བདེ་ཆེན་མི་འགྱུར་སྙིང་པོའམ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་གིས་གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་སྨིན་གྲོལ་གླིང་དུ་བརྩམས་གནང་འདུག གྷུ་དྲག་སྨད་ཆར་ལེའུ་བཞི་བཅུ་ཡོད། ལེའུ་ཕལ་ཆེར་སྟངས་ཆེན་དམུ་ཚ་གྱེར་མེད་ཀྱིས་སྙན་དུ་བརྒྱུད་པ་འཁོད་པ་ལས་སྙན་དུ་བརྒྱུད་སའི་ས་གནས་བཀོད་མེད། གླེགས་བམ་འདིའི་ནང་གི་ལེའུ་ཁ་ཤས་ནི་སློབ་མ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གྱིས་བརྩམས་པ་ཡིན་ལ། བྱད་ཐག་བཅད་པ་ལྷ་ལམ་དམུ་ཐག་ཅེས་པའི་ལེའུ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སློབ་མ་རྒྱལ་རོང་པ་གསང་སྔགས་གྲགས་པས་རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་པའི་ཤིང་ལུག(༡༧༧༥)ལོར་བརྩམས་པ་ཞིག་ཡིན། གཞན་ལས་སྦྱོར་དྲག་པོ་བརྣག་པ་སྲོག་གི་སྤུ་གྲི་རྣོ་གཅོད་མཚོན་ཆ་ཞེས་པའི་ལེའུ་དེ་ནི་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གྱི་སློབ་མ་རོང་ཕུག་ཅེས་པས་ཆུ་འབྲུག་ལོར་བརྩམས་པ་གསལ། རོང་ཕུག་གིས་བརྩམས་གྲུབ་རྗེས་སློབ་དཔོན་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ལ་སྤྱན་འབུལ་ཞུས་འདུག དེས་ན་འདི་བརྩམས་ལོ་ནི་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཆུ་འབྲུག(༡༧༡༢)ལོར་ཡིན་པ་ཤེས་ཐུབ།
(༣)«གསས་མཁར་སྤྱི་སྤུངས་ཁྲོ་བོའི་སྒྲུབ་སྐོར།» མཚན་གཞན་ལ་མི་ཤིག་ཁྲོ་བོ། གླེགས་བམ་གཅིག་ལ་ལེའུ་བཅུ་དགུ་ཡོད། སྟངས་ཆེན་དམུ་ཚ་གྱེར་མེད་དང་ཨོ་རྒྱན་པད་མ་འབྱུང་གནས། མཁའ་འགྲོ་འོད་ལྡན་འབར་མ་སོགས་ཀྱིས་སྙན་དུ་བརྒྱུད། ལེའུ་བརྒྱད་པ་ཞི་ཁྲོ་རབ་འབྱམས་བསྐང་བ་རིན་ཆེན་སྤུངས་པ་ནི་གནས་མཆོག་དམ་པ་ཤེལ་ལེ་རྫོང་དྲུག་ཏུ་སྙན་དུ་བརྒྱུད་པ་དང་། ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་པ་མ་ཚོགས་ལས་ཀྱི་རྟགས་སྒྲུབ་ནི་དབེན་གནས་ལུང་བཟང་བྲག་དམར་དུ་སྨྱོན་པ་བདག་ལ་སྙན་དུ་བརྒྱུད་ཅེས་གསལ་འདུག
(༤)«བདེར་གཤེགས་དབའ་བོ་བདུན་སྒྲུབ།» སྟོད་སྨད་གླེགས་བམ་གཉིས་ཡོད། གླེགས་བམ་དང་པོ་དེར་ལེའུ་ལྔ་བཅུ་ལྔ་གཉིས་ཡོད། ལེའུ་ཁ་ཤས་ནི་གཞུང་འདིའི་ཆ་ལག་ཏུ་གཏོགས་ཤིང་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་དང་གསང་སྔགས་གྲགས་པ་གཉིས་ཀྱིས་མཛད་པ་རེད་འདུག ལེའུ་དང་པོ་དཔའ་བོ་བདུན་སྒྲུབ་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དོན་གསལ་སྒྲོན་མ། འདི་ནི་མི་ཤིག་ཁོང་གིས་བརྩམས་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག ལེའུ་དགུ་པ་རྐང་དུང་ཟིལ་གནོན། འདིའི་མཇུག་བྱང་དུ་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ་རྩལ་ལ་བརྒྱུད་དེས་ཤེལ་སྟོན་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་ལ་བརྒྱུད་པས་དགེ་ལེགས་འཕེལ།ཞེས་གསལ་ཡོད། ཚེ་སྒྲུབ་གཡུང་དྲུང་འཁྱིལ་པ་དང་སྦྱིན་བསྲེག་མེ་དཔུང་དགུ་སྒྲིལ་གཉིས་གནས་མཆོག་ཕུག་ལེབ་སྟག་རྩེ་རུ་སྙན་དུ་བརྒྱུད་པ་གསལ་ཡོད། དབང་བྱང་རིན་ཆེན་གཏེར་ཁྱིམ་ལས་སྡེ་བརྒྱད་སྲོག་གི་དབང་ཁྲིད་ནི་གཞི་བདག་གཉན་པོ་སྐུ་བླ་ཟངས་ཕྲུམ་ཞོལ་དུ་སྙན་དུ་བརྒྱུད་པ་གསལ་ལོ།། «བདེར་གཤེགས་དབའ་བོ་བདུན་སྒྲུབ།»སྨད་ཆ། གླེགས་བམ་གཅིག་ལ་ལེའུ་ཉེར་དགུ་ཡོད། སྒྲུབ་གཞུང་འདིའི་ལེའུ་དང་པོ། ཕྱག་བཞེས་གསེར་གྱི་མེ་ལོང་ནི་སངས་གླིང་སློབ་མ་གསང་སྔགས་གྲགས་པས་སངས་གླིང་མཆེད་ཆུང་པད་མ་བློ་ལྡན་ནམ་ཁྲི་པ་དང་སངས་གླིང་གི་ཕྱག་མཛོད་ཚ་རོང་བ་གཡུང་དྲུང་འོད་ཟེར་གཉིས་ཀྱིས་སྐུལ་བར་བརྟེན་ནས་མེ་འབྲུག་ལོར་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་སྨིན་གྲོལ་གླིང་དུ་བརྩམས་ཞེས་འཁོད་ཡོད། དེས་ན་འདི་ནི་སངས་གླིང་ཆུ་ཕག(༡༧༣༡)ལོར་རྒྱལ་རོང་དུ་བྱོན་སྐབས་ཁོང་གི་གཅུང་པོ་པད་མ་བློ་ལྡན་དང་ཕྱག་མཛོད་གཡུང་དྲུང་འོད་ཟེར་གཉིས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་དགོས་ཞེས་གསང་སྔགས་གྲགས་པར་སྐུལ་ཞིང་ཁོང་གིས་ལོ་ཤས་འདས་རྗེས་ཀྱི་མེ་འབྲུག(༡༧༣༦)ལོར་བརྩམས་གནང་བ་ཤེས་ཐུབ། ལེའུ་གཉིས་པ། སྔོན་འགྲོ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ནི་མི་ཤིག་གི་དངོས་སློབ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གྱིས་ཤིང་སྦྲུལ་ལོར་བརྩམས་པ་གསལ། འདིར་དཔྱད་ན་ཤིང་སྦྲུལ་འདི་ནི་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཤིང་སྦྲུལ(༡༧༢༥)ལོར་ཡིན་པ་ཤེས་ཐུབ། སྐབས་དེར་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་དགུང་ལོ་དྲུག་ཅུ་རེ་བདུན་སོན་ཡོད། ལེའུ་ཕལ་ཆེར་གྱི་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་ས་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བཀོད་མེད་ལ། རྫས་ཀྱི་ཆར་འབེབ་ལེགས་པའི་མཇུག་བྱང་དུ“གནས་མཆོག་ཕུག་ལེབ་སྟག་རྩེ་རུ། ཤེལ་ཞིག་དྲུང་མུ་ཝེར་རོ་ལ། གླང་གི་ལོ་སྙན་དུ་བརྒྱུད།”ཅེས་གསལ་ཡོད། ཁོང་ཕུག་ལེབ་བཞུགས་སྐབས་ཀྱི་ལོ་གྲངས་ནང་གླང་ལོ་ཐེངས་གསུམ་བྱུང་ཞིང་། གཅིག་ནི་དགུང་ལོ་བདུན་ཟིན་པའི་ལྕགས་གླང(༡༦༦༡)ལོ་དང་། གཅིག་ནི་དགུང་ལོ་བཅུ་དགུ་ཟིན་པའི་ཆུ་གླང(༡༦༧༣)ལོ། གཅིག་ནི་དགུང་ལོ་སོ་གཅིག་ཟིན་པའི་ཤིང་གླང(༡༦༨༥)ལོར་ཡིན། དེས་ན་ཁོང་ལ་རྫས་ཀྱི་ཆར་འབེབ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བའི་དུས་ཚོད་དེ་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཆུ་གླང(༡༦༧༣)ལོ་དང་ཤིང་གླང(༡༦༨༥)ལོ་གང་རུང་ཡིན་པ་རྟོགས་ཐུབ། གཞན་ལེའུ་བཅུ་བདུན་པ། འཕོ་བ་ཡེ་ཤེས་གསལ་སྒྲོན་ཡང་ཕུག་ལེབ་ཏུ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བ་གསལ། ལེའུ་ཉེར་བརྒྱད་པ་ཆར་འབེབ་རྒྱ་མཚོ་མེར་བ་ནི་གྱིམ་ཤོད་ཤེལ་བྲག་ཏུ་སྙན་རྒྱུད་བྱས་པ་གསལ།
(༥)ཁྲོ་རྒྱལ་གར་དབང་རྟ་མགྲིན་གྱི་སྒྲུབ་གཞུང་། གླེགས་བམ་གཅིག་ལ་ལེའུ་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་ཡོད། སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་གཞན་དང་འདྲ་བར་ཕལ་ཆེར་གྱི་མཇུག་བྱང་དུ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བའི་དུས་ཚོད་དང་ས་གནས་སོགས་བཀོད་མེད། གཤེན་རྗེ་ནག་པོའི་སྒྲུབ་ཐབས་དང་གསང་བ་རིན་ཆེན་འབར་བ་གཉིས་རྩེ་དྲུག་ལྷུན་གྱི་སྒང་དུ་སྙན་རྒྱུད་བྱས་ཞེས་གསལ། སྒྲུབ་གཞུང་གི་ཆ་ལག་སྤྱི་འདུལ་གར་དབང་སྦྱིན་བསྲེག་དབང་སྡུད་མེ་དཔུང་འབར་བ་ནི་བཀའ་བབ་དགེ་བཤེས་ནང་སོ་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གྱིས་ཤིང་རྟ་ལོར་བརྩམས་ཞེས་གསལ། དེས་ན་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཤིང་རྟ(༡༧༡༤)ལོ་སྟེ་ཁོང་དགུང་ལོ་ལྔ་བཅུ་ང་ལྔ་ཐོག་བརྩམས་པ་ཤེས་ཐུབ། གཞན་ལེའུ་སོ་གཉིས་པ། འཕོ་བ་ཡེ་ཤེས་ལམ་བསྒྲོད་ནི་པད་མ་གཡུང་དྲུང་ལ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བ་གསལ། པད་མ་གཡུང་དྲུང་འདི་ཉིད་མི་ཤིག་མ་ཡིན་པར་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་སངས་རྒྱས་གླིང་པ་ཡིན་པ་ཤེས་དགོས། སངས་གླིང་གི་བཀའ་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་བྱང་དུ་འཕགས་བཙུན་པད་མ་གཡུང་དྲུང་ཞེས་ཡང་ཡང་གསལ་ཡོད།
(༦)དགེ་སྤྱོད་ཡན་ལག་གསུམ་པ། ཤོག་ངོས། བདུན་ཅུ་དོན་གཅིག་ཡོད། ལེའུ་འདིའི་མཇུག་བྱང་དུ་ངེས་མེད་སྤྲང་པོ་བདག་ལ་སྙན་དུ་རྒྱུད་ཅེས་འཁོད་པ་ལས། མི་ཤིག་ཡིན་པའི་སྐོར་གསལ་པོ་མེད། འོན་ཀྱང་། མི་ཤིག་གི་བཀའ་མང་པོ་ཞིག་གི་མཇུག་བྱང་དུ་ངེས་མེད་སྤྲང་པོ་བདག་ལ་སྙན་དུ་བརྒྱུད་ཅེས་འཁོད་ཡོད་པ་དང་མཇུག་བྱང་གི་ཚིག་འགྲོས་ལ་བརྟག་ན་མི་ཤིག་གི་བཀའ་ཡིན་པ་ཐག་བཅད་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། སོག་སྡེ་བསྟན་པའི་ཉི་མའི་བཀའ་བརྟེན་དཀར་ཆག་ཅིག་གི་ནང་བདེ་གླིང་གི་རིག་འཛིན་གསང་སྒྲུབ་ནང་གི་ལེའུ«མི་རྒོད་འཆིངས་བའི་ལས་བྱེད་ཐབས»ཞེས་པ་མི་ཤིག་གི་བཀའ་ཡིན་པ་བཤད་མོད། གུས་པས་བདེ་གླིང་གི་རིག་འཛིན་གསང་སྒྲུབ་མཇལ་སྐབས་དེའི་ནང་དུ«མི་རྒོད་འཆིངས་བའི་ལས་བྱེད་ཐབས་བཞུགས་སོ།»ཞེས་པ་ཤོག་ངོས་བཞི་ཙམ་ཡོད་པ་ཞིག་བཞུགས་འདུག་པ་དེའི་མཇུག་བྱང་དུ་བདེ་གླིང་མཆོག་གིས་སྟག་རྩེ་གཡུང་དྲུང་གླིང་གི་སྐུ་ཞབས་གཡུང་དྲུང་དབང་རྒྱལ་ཆེད་དུ་བརྩམས་པ་གསལ་འདུག་པ་ལས་མི་ཤིག་གི་བཀའ་ཡིན་པ་གསལ་མི་འདུག་པས་མི་ཤིག་བཀའ་ཕྱོགས་སྒྲིག་གནང་མཁན་དག་གིས་དོ་སྣང་དགོས་པ་ཞིག་རེད།
(༧)པད་མ་ཐུགས་ཀྱི་རྩ་རྒྱུད་ལས། ཀླུ་འདུལ་ཁྱུང་གི་སྒྲུབ་པ། གླེགས་བམ་གཅིག་ལ་ལེའུ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་ལ། དེའི་ནང་གི་ལེའུ་བཞི་ནི་ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་དང་ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ་སོགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཆ་ལག་སྐོར་ཞིག་ཡིན། སྙན་རྒྱུད་བྱས་པའི་དུས་ཚོད་སོགས་འབྲེལ་ཡོད་གནས་ཚུལ་གཞན་བཀོད་མེད། འདི་དག་མཇལ་གྲུབ་རྗེས་མི་ཤིག་མཆོག་གི་བཀའ་རྣམས་རྒྱལ་རོང་ཡུལ་དུ་རྒྱུད་འཛིན་གང་འདྲ་གནང་ཡོད་པ་མཐོང་ཐུབ་བོ། །
(༨)ཡབ་སྲས་དྲིལ་སྒྲུབ། སྲིད་པ་རྒྱལ་མོ་དང་མུ་ཚ་གྱེར་མེད་སོགས་ཀྱིས་ཤེལ་བྲག་ཚལ་སོགས་སུ་སྙན་དུ་བརྒྱུད། པོད་གཅིག ལེའུ་བཅོ་ལྔ་ཙམ་ཡོད།
(༩)དཔྱད་ཐབས་འཕྲུལ་སྡེའི་ཡང་བཅུད་མན་ངག་ཉམས་ཀྱི་ཡིག་ཆུང་། ཕུག་ལེབ་དབུ་མ་སྟག་རྩེར་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། ཀུན་གྲོལ་གྱི་བཀའ་འགྱུར་དཀར་ཆག་ལས་སྟོན་པའི་བཀའ་ལ་མདོ་འབུམ་རྒྱུད་མཛོད་བཞི་རུ་ཕྱེས་ཡོད་པ་ལས་གཞུང་འདི་མདོ་ཡི་ཁོངས་སུ་བཞག་ཡོད། དཔེ་ཆ་འདི་ནི་གསོ་བ་རིག་པའི་སྐོར་གྱི་དཔེ་ཆ་རྩ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། ལོ་མང་པོར་གྲོང་གསེབ་མི་ཚང་ཞིག་གི་ནང་དུ་བཞུགས་པ་ལས་པར་སྐྲུན་བྱེད་མཁན་མ་བྱུང་བས་གཞན་གྱིས་དོ་སྣང་བྱུང་མེད། འོན་ཀྱང་། དབྲ་ཁྱུང་སྐལ་བཟང་ནོར་བུ་ལགས་ནས་མཐོང་ཆེན་གནང་སྟེ་ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་དཔར་དུ་བཏབ་འདུག དཔེ་ཆ་འདིའི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་དབྲ་ཁྱུང་སྐལ་བཟང་ནོར་བུས་དཔེ་སྐྲུན་གྱི་སྔོན་གླེང་ནང་གླེང་འདུག་པས་འདིར་བསྐྱར་ཟློས་ཀྱི་ངལ་བ་བྱས་མེད།
(༡༠)ལུང་བསྟན་ཁ་བྱང་དུས་བཀྲ། ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་དགོན་ནས་དཔར་བསྐྲུན་ཞུས་པའི་བོན་གྱི་བཀའ་བརྟེན་ཆེན་མོ་ཁྲོད་ཀྱི་པོད(༦༥)ནང་དུ་དུས་བཀྲ་ལེའུ་མི་འདྲ་བ་ལྔ་བཞུགས་ཡོད། གཅིག «གུ་རུས་ཞལ་གདམས་དུས་བཀྲ་བཞུགས་སོ།།»འདི་ལ་ཤོག་ངོས་བཞི་ཡོད། མཇུག་བྱང་དུ“སློབ་དཔོན་གུ་རུ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས། བདག་ངེས་མེད་རྣལ་འབྱོར་ལ། ཐོ་རངས་སྐར་གྱི་ཆུན་མོར་གསུང་ཞིང་། གནང་ནས་བདག་དྲུང་མུ་ཝེར་རོ་ལ་སྙན་དུ་བརྒྱུད་ཅིང་། འདི་དོན་ཡི་གེར་མེ་ལུག་ལོ་ལ་བཀོད་པའོ། །”ཞེས་གསལ་ཡོད། དྲུང་མུ་ཝེར་རོ་ནི་ཞང་སྐད་དེ་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་པས་ལེའུ་འདི་མི་ཤིག་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་ཡིན་པ་རྟོགས་ཐུབ། མེ་ལུག་ལོར་ཡི་གེར་བཀོད་ཅེས་གསལ་བ་འདིར་དཔྱད་ན། ཁོང་གི་མི་ཚེ་ནང་མེ་ལུག་ལོ་ཐེངས་གཅིག་རང་བྱུང་བ་ནི་ཁོང་དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས(༡༦༦༧)ཐོག་ཡིན། མཇུག་བྱང་འདིར་ནོར་འཛོལ་བྱུང་མེད་ན་ཁོང་དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་གོང་ནས་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་ཟིན་པ་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ། མ་གཞི་ལོ་བཅུ་གཉིས་ཐོག་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བར་ཡ་མཚན་རྒྱུ་ཆེར་མེད་དེ། གཏེར་སྟོན་སངས་རྒྱས་གླིང་པ་དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་ཐོག་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བ་ཁོང་གི་རང་རྣམ«རྡོ་རྗེ་རིན་ཕྲེང»ནང་གསལ་འདུག་ལ། བན་བོན་གཏེར་སྟོན་རྣམས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མཇལ་སྐབས་གཏེར་སྟོན་མང་པོ་ལོ་ན་ཆུང་དུས་ནས་གཏེར་སྙན་བྱུང་བའི་སྐོར་འཁོད་པ་མང་དུ་འདུག་གོ། གཉིས། «དུས་བཀྲ་གསལ་བའི་སྟོད་བྱང་མན་ངག་མེ་ལོང་།»འདིར་སྟོད་ཕྱོགས་དབུས་གཙང་དང་ཀོང་པོའི་གནས་ཚུལ་བཀོད་ཡོད། གསུམ། «དུས་བཀྲ་གསལ་བའི་བར་བྱང་འཕྲུལ་གྱི་གབ་རྩེ»བར་ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་གནས་ཚུལ་བཀོད་ཡོད། བཞི། «དུས་བཀྲ་སྨད་བྱང་གསལ་བའི་རྫོང་འཕྲང་།»སྨད་རྒྱལ་རོང་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བཀོད་ཡོད་པས་འདི་གསུམ་མི་གཅིག་གི་སྙན་རྒྱུད་ཡིན་པ་ཤེས་སླ། འོན་ཀྱང་། ལེའུ་འདི་གསུམ་གྱི་མཇུག་བྱང་དུ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་ས་དང་ཡི་གེར་བཀོད་པའི་དུས་ཚོད་སོགས་གསལ་པོ་ཞིག་བཀོད་མེད། རེད་དེ། བདུད་འདུལ་སྤྲུལ་སྐུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དབང་གྲགས(༡༨༣༢-༡༨༩༠)མཆོག་གིས་བརྩམས་པའི«བཀའ་བརྟེན་དཀར་ཆག་ཡིད་བཞིན་གཏེར་མཛོད»ལས“གུ་རུ་པད་མ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་དྲུང་མུ་ཝེར་རོ་ལ་སྙན་དུ་བརྒྱུད་པས། གུ་རུའི་ཞལ་གདམ་དུས་བཀྲ་ཤིས། དུས་བཀྲ་གསལ་བའི་སྟོད་བྱང་མན་ངག དུས་བཀྲ་གསལ་བའི་བར་བྱང་འཕྲུལ་གྱི་གབ་རྩེ། སྨད་བྱང་གསལ་བའི་རྫོངས། ཡང་ཁ་བྱང་ལེའུ་གཅིག”ཅེས་ལེའུ་འདི་དག་མི་ཤིག་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་ཡིན་པ་གསལ་པོར་གསུངས་ཡོད། ཁོང་གིས་གསུངས་པའི་ཡང་ཁ་བྱང་ལེའུ་གཅིག་ཅེས་པ་ནི་པོད(༦༥)འདིར་ད་དུང«དུས་བཀྲ་བཞུགས་སོ།»ཞེས་པའི་ཁ་བྱང་ཞིག་འདུག་པ་དེ་ཡིན་དགོས་འདུག ལེའུ་འདི་གོང་གི་ལེའུ་གསུམ་དང་མི་འདྲ་བ་ནི་ལེའུ་འདི་ཉིད་ལས“མ་འོང་མངའ་བདག་བོན་གྱི་རྒྱལ་ཚབ་ཞེས། དྲུང་མུ་ཞེས་པ་མི་འགྱུར་བདག་གི་བཀའ། ཉམས་སྣང་གསལ་བར་ཡི་གེར་བཀོད་པ་ལ། ས་འབྲུག་ཞེས་པ་འབྱུང་རྒྱལ་ལོ་འདི་ལ། རེ་ཞིག་འཚུབ་ཆ་ཆེ་ཤས་བྱུང་བ་ལ།”ཞེས་ས་འབྲུག་ལོར་ཡི་གེར་བཀོད་པ་གསལ་བ་དེ་རེད། ཁོང་གི་མི་ཚེའི་ཁྲོད་ཀྱི་ས་འབྲུག་ལོ་ནི་སྤྱི་ལོ(༡༦༨༨)སྟེ་དགུང་ལོ་སོ་གསུམ་ཐོག་ཡིན། སྐབས་དེར་འབྲོང་རྫོང་དགོན་ཞྭ་སྒྱུར་བཞིན་པའི་སྒང་རེད།
གཉིས། ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་དང་རྫས་གཏེར་སྐོར།
ཁོང་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ཁག་ནང་ཁོང་གི་སྐོར་ཕྲན་ཙམ་འཁོད་པ་དག་ནི་ཁོང་གི་གཏེར་སྙན་སྐོར་ཡིན་ལ། དེ་དག་ཕལ་ཆེར་ནི་ཀུན་གྲོལ་གྱི«གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་འགྱུར་དཀར་ཆག»ནང་གི་མི་ཤིག་བཀའ་ཡི་དཔེ་ཐོ་དག་ཐད་ཀར་དྲངས་པའམ་ཡང་ན་ཤར་རྫ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བརྩམས་པའི«ལེགས་བཤད་མཛོད»ནང་གི་དཔེ་ཐོ་ལས་ཐད་ཀར་དྲངས་པ་ལས། ཆེད་དུ་ཁོང་གི་བཀའ་འཚོལ་བསྡུ་བྱས་པ་དང་དེ་དག་སྐོར་ལ་དཔྱད་ཞིབ་བྱས་བཞག་པ་དཀོན་པོར་སྣང་། གླེགས་བམ་གྱི་ཚད་ཙམ་ལོངས་པའི་ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་ཕལ་ཆེར་གོང་དུ་གླེང་བའི་སོག་སྡེའི་བསྟན་འགྱུར་ནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་མིན་ཁོང་གིས་བརྩམས་པའི་ཡི་གེ་ཉུང་ངུ་ཙམ་གཞན་ནས་རྙེད་ཐུབ། དཔེར་ན། རྩེ་དྲུག་དགོན་གཞུང་གིས་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་བོན་གསར་མའི་བསྐང་འབུམ་ནང་དུ་མི་ཤིག་གིས་བརྩམས་པའི«གནས་ཆེན་ཤེ་ལེ་རྫོངས་དྲུག་གི་བསང་མཆོད་བཞུགས»ཞེས་པའི་ལེའུ་ཤོག་ངོས་བཅུ་གསུམ་ཡོད་པ་ཞིག་བཞུགས་ཡོད་ལ། «གསར་བོན་ཉེར་མཁོ»ནང་དུ་མི་ཤིག་གིས་བརྩམས་པའི་རྩེ་དྲུག་གནས་ཀྱི་བསང་ཡིག་བསྡུས་པ་གཅིག་དང་ཁོང་ལ་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་བའི་ཀོང་པོ་བོན་རིའི་བསང་ཡིག་བསྡུས་པ་གཅིག་བཅས་བཞུགས་ཡོད། ཁམས་བྲག་འགོ་གཡུ་དགོན་བཀྲ་ཤིས་སྨིན་གྲོལ་གླིང་དུ«མི་ཤིག་གི་གཏེར་ལུང»སོགས་དཔེ་ཆ་གལ་ཆེ་བ་འགའ་ཞིག་ད་ལྟ་བཞུགས་ཡོད་འདུག་ཀྱང་གུས་པའི་ལག་ཏུ་མ་སོན། སྤ་ཉི་མ་འབུམ་གསལ་གྱི་རྣམ་ཐར«ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ»ནང་དུ་རབ་བྱུང་བཅོ་ལྔ་པའི་ས་སྟག(༡༨༧༨)ལོར་ཁོང་གི་མེ་སྟོན་ཉི་མ་རྒྱལ་མཚན་མདུན་ནས་དབང་ལུང་ཞུས་སྐབས་མི་ཤིག་གི་བཀའ«བསུར་མཆོད་རིན་ཆེན་གཏེར་རྒྱུན»ཞེས་པ་ཞིག་དབང་ལུང་ཞུས་པ་འཁོད་ཡོད། འོན་ཀྱང་། དཔེ་ཆ་འདི་ད་ལྟ་བཞུགས་ཡོད་མེད་མ་ཤེས། ཁོང་ལ་རྫས་གཏེར་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་སྐོར་འཁོད་པ་ལྟོས་བཅས་ཀྱིས་ཉུང་ཞིང་། ཁྱུང་པོའི་རྒན་རབས་འགའ་ཡི་བཤད་སྲོལ་ལ་ཁོང་རྒྱང་འཕུད་བཏང་རྗེས་རྒྱུ་དངོས་ཡོངས་རྫོགས་གཞུང་བཞེས་བཏང་བ་དང་། སྒར་གཞིས་དང་ཞིང་ཁ་རྣམས་བྱ་སྒར་དཔོན་གྱིས་བགོ་བཤའ་བརྒྱབ་པ་དང་། ལྷ་སྐུ་རྟེན་གསུམ་རྣམས་གླིང་རྫོང་དགོན(62)ལ་སྤྲད་པ་རེད་ཟེར། མཁན་པོ་ཚེ་རིང་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི«ཡ་ཐོག་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ཞིབ་འཇུག་ལས་འཕྲོས་པའི་གཏམ»ལས་མི་ཤིག་མཆོག་གིས་ཐུགས་སྲས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ལ་རྟེན་སྣ་བྱིན་ཅན་སུམ་ཅུ་ལྷག་གནང་བ་མ་ཟད། རྟེན་རྫས་མང་པོ་ཞིག་ད་ལྟ་ཡང་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་གྱི་གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་སྨིན་གྲོལ་གླིང་དུ་བཞུགས་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི«ཞུ་ཚང་དགོན་སྨིན་གྲོལ་གླིང་གི་ལོ་རྒྱུས་རགས་བསྡུས»ནང་དུ་ཞུ་ཚང་དགོན་གྱི་རྟེན་གསུམ་གྲལ་དུ་མི་ཤིག་མཆོག་གིས་ཟངས་བྲག་རིན་ཆེན་འབར་བ་ནས་གཏེར་བཞེས་པའི་འཛམ་ལྷ་བྱིའུ་དྲོད་མ་ཞིག་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག འདི་དག་ནི་ད་ཐེངས་གུས་པས་མཇལ་བའི་དཔེ་ཆ་སྐོར་ཞིག་འདིར་མདོར་ཙམ་གླེང་བ་ཡིན་ལ། རྗེས་སུ་ཁོང་གི་བཀའ་རྒྱུད་བོན་སྡེ་མཇལ་ན་འདིར་དགོད་འཆར་ལགས་སོ། །
ས་བཅད་བརྒྱད་པ། དཔྱད་འབྲས་དང་མཇུག་བསྡུ་བ།
གཅིག དཔྱད་འབྲས།མདོར་ན། གུས་པས་ཁོང་གི་སྐོར་རྒན་རབས་རྣམས་ལ་བཅར་འདྲི་བྱས་པ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆ་ཁག་ལ་དཔྱད་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད། ས་བཅད་དང་པོ་རུ་ཁོང་གི་མཚན་གྲངས་ལ་ཤེལ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་པོ་དང་མི་ཤིག་རྡོ་རྗེ། ཁྱུང་པོ་རིན་ཆེན་གླིང་པ། ཨོ་རྒྱན་མི་ཤིག་གླིང་པ། རྡོ་རྗེ་གླིང་པ། ཞང་སྐད་དུ་དྲུང་མུ་ཝེར་རོ་བཅས་འབོད་པ་དང་། ཁོང་གི་རུས་རིགས་རྒོད་རྗེ་རྒྱ་ཡི་རིགས་སུ་གཏོགས་པ། འཁྲུངས་ཡུལ་མདོ་ཁམས་ཁྱུང་ཡུལ་སྟོད་ཕྱོགས་ག་ཐའི་གཡུ་ལུང་གི་ཕྱོགས་སུ་ཡིན་པ་གླེང་ཡོད། ས་བཅད་གཉིས་པ་རུ་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ལོ་ནི་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཤིང་ལུག་ལོ་སྟེ། སྤྱི་ལོ(༡༦༥༥)ལོར་ཡིན་པ། སྐུ་གཤེགས་པའི་དུས་ཚོད་ནི་སྤྱི་ལོ(༡༧༠༠-༡༧༠༤)བར་ཡིན་པ་དང་ཕལ་ཆེར་སྤྱི་ལོ(༡༧༠༤)ལོར་ཡིན་པའི་བསམ་ཚུལ་བཏོན་ཡོད། སྐུ་གཤེགས་ཡུལ་ནི་ཀོང་པོ་བོན་རིའི་སྐུ་མདུན་ཡིན་པ། ས་བཅད་གསུམ་པ་རུ་ཁོང་གིས་སྐུ་ཚེའི་སྟོད་དུ་གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དང་ཕུག་ལེབ་དབུ་མ་སྟག་རྩེ་གཉིས་ལ་སྒྲུབ་པ་ཉམས་ལེན་གནང་བ་མ་ཟད། རྒྱལ་རོང་དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་བསྟན་འཛིན་སོགས་སློབ་ཚོགས་བསྐྱངས་པ། སྐུ་ཚེའི་སྨད་དུ་ཁྱུང་ཡུལ་སྨད་ཕྱོགས་གྱིམ་ཤོད་རྩེ་དྲུག་གནས་སུ་ཉམས་ལེན་གནང་བ། མཐའ་མཇུག་ཏུ་ཀོང་པོ་བོན་རིར་བྱོན་ཏེ་བཞུགས་པ་དང་དེར་སྐུ་གཤེགས་པ། ས་བཅད་བཞི་པ་རུ་ས་གནས་དེའི་དཔོན་གྱིས་ཁོང་ཁྱིམ་གཞིས་སུ་བཞུགས་མ་བཅུག་པར་རྒྱང་འཕུད་བཏང་སྐབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱབ་ལྗོངས་ནི་སྡེ་པ་གཞུང་གིས་དགེ་ལུགས་ཤུགས་ཆེར་དར་སྤེལ་གནང་བའི་དུས་སྐབས་དང་ཁེལ་ཡོད་པ། རྒྱང་འཕུད་གཏོང་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི་བཀའ་གསར་མ་དར་སྤེལ་གནང་བ་དང་ཁོར་ཡུག་གི་བླ་དཔོན་གྱི་ཕྲག་དོག་དབང་གིས་ཡིན་པ། ས་བཅད་ལྔ་པ་རུ་ཁོང་ནི་གཙོ་བོ་རྫོགས་ཆེན་ལྟ་བ་ཉམས་སུ་ལེན་མཁན་ཞིག་དང་མི་དཀྱུས་མའི་འཚོ་བ་རོལ་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་བསྟན་ཅིང་། ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་སྐོར་ལ་དམིགས་བསལ་གྱིས་མཛད་རྗེས་བཞག་ཡོད་པ་གླེང་ཡོད། ས་བཅད་དྲུག་པ་རུ་ཁོང་ལ་སྲས་ནམ་མཁའ་གྲགས་པ་ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་སངས་གླིང་སོགས་བྱོན་པའི་སྐོར། ས་བཅད་བདུན་པ་རུ་ཁོང་གི་སྙན་རྒྱུད་བོན་སྡེ་ཁག་གི་སྙན་རྒྱུད་བྱུང་སའི་ས་གནས་དང་བོན་སྡེ་དེ་དག་གི་ཆ་ལག་མཁས་པ་གཞན་གྱིས་མཛད་པ་སོགས་ལ་དཔྱད་ཞིབ་བྱས་ཡོད།
གཉིས། མཇུག་གཏམ།
མཇུག་ཏུ་ཞུ་འདོད་པ་ནི་ཐུགས་རྗེ་ལེགས་གསོལ་གྱི་ཚིག་ཁ་ཤས་ཏེ། བཅར་འདྲི་ཞུ་ཡུལ་གྱི་མི་སྣ། རྩེ་དྲུག་སྒོམ་གྲྭ་མཁན་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་རབ་རྒྱས་རྣམ་དག སྒར་ཁང་བླ་མ་གཡུང་དྲུང་མགོན་པོ། ཡ་མ་མཚམས་ཆུང་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ། ཡ་མ་ཚེ་དབང་ཕུན་ཚོགས། རིག་རྩལ་བང་མཛོད་དབུ་འཛིན་གཡུང་དྲུང་ཚེ་རིང་། གཡུ་ཞིག་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་མཚན། བླ་མ་ཡེ་ཤེས། བོན་ལི་ཚེ་དབང་གྲགས་པ། དཔྱད་གཞི་མཁོ་འདོན་མཁན། རྩེ་དྲུག་དགོན་གཞུང་ཚོགས་གཙོ་བསྟན་འཛིན་མཁྱེན་རབ། དགེ་བཤེས་ཤེས་རབ་གོང་འཕེལ། རི་དམར་བླ་ཆུང་ཚོགས་ལམ་བཟང་པོ། རྩེ་དྲུག་དགོན་གྱི་དྲུང་ཡིག་ཚུལ་ཁྲིམས་དཔལ་ལྡན། དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་སེམས་དཔའ(སྦྲུལ་ཞགས)། གྲྭ་བཙུན་གཡུང་དྲུང་འོད་ཟེར། སྨན་པ་ཚེ་རིང་གྲགས་པ། བྲིས་པ་གསེར་མདོ་རྒྱལ་མཚན། ཡུལ་དངོས་བཅར་འདྲི་འགྲོ་སྐབས་རོགས་སྐྱོར་ཚད་མེད་གནང་མཁན་ཤེས་གྲོགས་ཞུ་ཚང་བ་དགེ་བཤེས་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་དང་བྱ་ཟེ་དགོན་གྱི་གྲྭ་བཙུན་ཁྲི་གཙུག་ཡོན་ཏན་རྣམ་གཉིས་བཅས་འབྲེལ་ཡོད་ཚང་མར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
དཔྱད་གཞི་ཡིག་ཆ།
(49) འོད་ཟེར་སྦྱིན་པ། «གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་བརྟེན་དཔེ་རྙིང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས»པོད(༦༥)པ། «དུས་བཀྲ»ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས། (༦༧༡) གསལ།
(50) སངས་རྒྱས་གླིང་པ། «སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་དང་པོ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས།ཤོག་ངོས། (༦༨༦)གསལ།
(51) སངས་རྒྱས་གླིང་པ། «སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་བཞི་པ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས།ཤོག་ངོས། (༢༥༨)གསལ།
(52) བདེ་ཆེན་གླིང་པ། «ཡང་གསང་རྣམ་ཐར་ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»དབུ་མེད་གླེགས་བམ་དཔར་མ། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས།(༡༠༠)གསལ།
(53) ཀུན་གྲོལ་གྲགས་པ། «གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་འགྱུར་དཀར་ཆག» ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས།(༣༡༨)གསལ།
(54) ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ། «ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པ» «བོན་གསར་མ་ཞེས་པའི་མིང་གི་གོ་དོན་དང་དེའི་བྱུང་འཕེལ་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ།»ལས“བོན་གསར་མ་ནི་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་སྐབས་སུ་བྱུང་བ་ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་བརྒྱུད་འོངས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ།”ཞེས་རྩོམ་དེར་དེའི་སྐོར་རྒྱས་པར་བཀོད་ཡོད།
(55) བདེ་ཆེན་གླིང་པ། «ཡང་གསང་རྣམ་ཐར་ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»དབུ་མེད་གླེགས་བམ་དཔར་མ། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས།(༡༠༢)གསལ།
(56) བདེ་ཆེན་གླིང་པ། «ཡང་གསང་རྣམ་ཐར་ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»དབུ་མེད་གླེགས་བམ་དཔར་མ། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས།(༡༠༤)གསལ།
(57) ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས། སྨན་པ་བུ་དེས་ཚེ་རིང་།«ཆབ་མདོའི་གསོ་བ་རིག་པ»ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་ངོས།(༡༠༤)གསལ།
(58) སངས་རྒྱས་གླིང་པ། «སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་སྐྱེས་རབས་གཏེར་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ»པོད་བཞི་པ། དབུ་མེད་བྲིས་མ་དཔེ་རྙིང་ཞིག་ཡིན། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས།ཤོག་ངོས།(༢༦༠)གསལ།
(59) བདེ་ཆེན་གླིང་པ། «ཡང་གསང་རྣམ་ཐར་ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»དབུ་མེད་གླེགས་བམ་དཔར་མ། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས།(༡༠༣)གསལ།
(60) བདེ་ཆེན་གླིང་པ། «སྐལ་ལྡན་དགྱེས་པའི་དགའ་སྟོན»དབུ་མེད་གླེགས་བམ་དཔར་མ། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས།(༨༧༥)གསལ།
(61) བདེ་ཆེན་གླིང་པ། «ཡང་གསང་རྣམ་ཐར་ཀླུ་དབང་གཙུག་ནོར»དབུ་མེད་གླེགས་བམ་དཔར་མ། རྩེ་དྲུག་དགོན་དུ་བཞུགས། ཤོག་ངོས།(༣༣)གསལ།
(62) གཡུ་ཁྲ་ལྷ་སྟེང་དགོན་གྱི་མདུན་ངོས་ཀྱི་རི་རྩེར་ཆགས་ཡོད། སྔོན་མ་བཀའ་རྒྱུད་དགོན་པ་ཞིག་ཡིན་ལ་ད་ལྟ་དགེ་ལུགས་དགོན་པ་ཞིག་ཡིན།
ཞེས་རབ་བྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་བོད་རབ་རྒྱན་ཆུ་ཕོ་སྟག(༢༠༢༢)ལོའི་ཧོར་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ཉིན་གྱིམ་ཤོད་ཤེལ་བྲལ་དགའ་བའི་ཚལ་དུ་བགྱིས།།
འབྲེལ་ཡོད་འོས་སྦྱོར།
-
暂无相关信息roking
འབྲེལ་གཏུག་ཁ་པར།:0974-8512858
འཕྲིན་སྐུར་ཡིག་ཟམ།:amdotibet@163.com
ཚ་ཤོས།
བརྗེ་སྒྱུར།
བརྙན་རིས།
འོས་སྦྱོར།
བརྗེ་སྒྱུར།
པར་རིས་ལོངས་སྤྱོད།