ཀོའུ་བ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ(1587-1635)ནི་བསྟན་པའི་ལས་དོན་བླ་རུ་བཏེགས་མྱོང་བའི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན།...

ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྤྱི་དང་།ཡང་སྒོས་ངེས་གསང་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་པ་རྨང་ནས་གཞིར་བཞེངས་མཛད་པའི་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་འགྲན་གྱི་དོ་མེད་ཅིག་ཡིན་མོད།འོན་ཀྱང་འདིའི་ཕྱོགས་ལ་ཐུགས་འཇོག་མཛད་མཁན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངུར་འདུག།དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁོ་བོས་ཆོས་འབྱུང་དང་རྣམ་ཐར་མང་པོ་གུང་བསྡུར་ནས་ཁོང་གི་སྐུ་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་།སློབ་གཉེར་དང་སྒྲུབ་པ་བྱས་ཚུལ།ཞྭ་ལྷ་ཁང་ཞིག་གསོ་མཛད་ཚུལ།འདུས་སྡེ་བཏབ་ཚུལ།བསྟན་བཅོས་མང་པོ་བརྩམས་ནས་ཕྱི་རབས་བསྟན་པའི་བཙས་སུ་བཞག་ཚུལ།ཞལ་སློབ་མང་པོ་བསྐྱངས་མཐར་སྐུ་གཤེགས་པའི་ཚུལ་སོགས་ལ་ཁུངས་གཙང་ཞིང་གོ་རིམ་མ་ལོག་པར་དཔྱད་པ་བཏང་ཡོད་ལ།གཞན་ཁོང་གིས་བརྩམས་པར་གྲགས་པའི་བསྟན་བཅོས་འགའ་ལ་ཡང་དོགས་གཅོད་ཕྲན་བུ་ཙམ་བྱས་ཡོད། ...

མདོ་བསྒྱུར་ནང་དུ་ཡེ་ཤེས་སྡེ་ཞེས་བྲིས༔སྔགས་བསྒྱུར་ནང་དུ་བཻ་རོ་ཙ་ན་བྲིས༔བོན་བསྒྱུར་ནང་དུ་གན་ཇག་ཐང་ཏ་བྲིས༔རྩིས་བསྒྱུར་ནང་དུ་ཨིནྡྲ་བཻ་རོ་བྲིས༔སྨན་བསྒྱུར་ནང་དུ་ཆོས་འབར་བྱ་བ་བཅུག༔...

༄༅།།མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་དང་།དགེ་བཤེས་ཆོས་གྲགས་རྣམ་གཉིས་ལ་བདག་རྐྱེན་དང་།ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་བདག་སྐྱོང་གནང་མཁན་ཧོར་ཁང་བསོད་ནམས་དཔལ་འབར་ལགས་ཀྱི་སྲས་ཧོར་ཁང་བྱམས་པ་བསྟན་དར་ལགས་ལ་བཅར་འདྲི་རགས་ཙམ་ཞུས་པའི་སྐོར།...

དཔྱད་རྩོམ་འདིར་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་རིག་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་“辑佚”ཞེས་པའི་ཐབས་ལམ་བེད་སྤྱད་དེ།བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་«མཁས་པ་ལྡེའུས་མཛད་པའི་རྒྱ་བོད་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ»དང་།དབུས་པ་བློ་གསལ་གྱིས་མཛད་པའི་«ཆོས་འབྱུང»དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བས་མཛད་པའི་«ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན»སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་དཔྱད་གཞི་དང་ལུང་འདྲེན་བྱས་པའི་«ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ»ཡི་ནང་དོན་དག་གུང་བསྒྲིགས་ཏེ་དཔེ་རྙིང་འདི་ཉིད་ཁུ་སྟོན་བརྩོན་འགྲུས་གཡུང་དྲུང་གི་བརྩམས་ཆོས་ཡིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དང་།«ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ»ཡི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས།དེ་བཞིན་དེའི་ནང་དོན་བཅས་ཀྱི་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ་བྱས་འདུག།...

རང་རེའི་ཆོས་འབྱུང་དང་རྣམ་ཐར་ནི་བླ་སློབ་ཀྱི་ཆོས་འབྲེལ་ཡོད་པའི་མཁས་གྲུབ་རྣམས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་མང་པོས་གྲུབ་པ་ཞིག་རེད།གཏམ་རྒྱུད་དེ་དག་ལས་ཁུ་དབོན་གྱི་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་དཔོན་སློབ་གཉིས་ཀྱི་མཛད་པ་དག་སྙིང་ཉེ་ཞིང་དཔྱད་རིན་ཡོད་པ་ཞིག་ཏུ་སྣང་།སྔོན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བའི་གྲས་སུ་ཁུ་དབོན་གཉིས་ཀ་ལོ་ཙཱ་བ་ཡིན་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་སྐོར་ཞིག་འདུག་ཅིང་།གལ་ཏེ་ཁྱེད་ནི་རང་རེའི་སློབ་གསོ་རིག་པ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྣང་ཚུལ་འདི་ལ་ངེས་པར་དོ་སྣང་བྱེད་འོས་པ་ཞིག་རེད།དེང་གི་དུས་འདིར་ཕ་བོད་ཡིག་དགེ་རྒན་ཡིན་ཡང་རང་གི་རིགས་ཀྱི་མྱུ་གུ་བུ་དང་བུ་མོ་དག་གིས་བོད་ཡིག་ཕར་ཟད།བོད་སྐད་དག་མོ་ཞིག་ཀྱང་བཤད་མི་ཤེས་པའི་གནད་དོན་བྱུང་དུས།ལོ་ཙཱ་བ་ཁུ་དབོན་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་མི་ཚེ་ཉམས་མྱོང་གིས་ང་ཚོ་ལ་བསླབ་བྱ་ཇི་འདྲ་ཞིག་གནང་ཡོད་མེད་ལ་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་ཆོག།...

དེང་སང་རྒྱ་ཡིག་གི་性别ལ་བོད་ཡིག་ཏུ་ཕོ་མོ་ཞེས་བསྒྱུར་ནས་ཐོབ་ཐང་ལག་ཁྱེར་སོགས་སུ་སྤྱོད་ཀྱང་། བོད་སྨན་ཁང་གི་ནད་ཐོ་རྣམས་སུ་རྟེན་ཞེས་བྲིས་འདུག།དེ་ཡང་<དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི་>ལྟར་སྤྱོད་པ་ཡིན་པས་ཡིད་གར་འོང་བ་ཞིག་རེད། གཞན་རབ་བྱུང་བ་རྣམས་བསླབ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་བརྙེས་ཚུལ་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་རྟེན་དགེ་ཚུལ་དང་རྟེན་དགེ་སློང་ཞེས་ཀྱང་ཟེར་བས། འདི་ལ་སྒྲ་ཡངས་འཇུག་དང་དོག་འཇུག་གི་ངོས་ནས་དགར་ཆོག །སྔ་རབས་ལོ་ཙཱ་བ་ཕལ་མོ་ཆེ་རབ་བྱུང་བ་ཡིན་པས་དགེ་སློང་རེད། དེ་མིན་གཞན་དགེ་ཚུལ་དང་།དགེ་བསྙེན། མི་སྐྱ་ཡང་འདུག་པས་འདིར་རང་རེའི་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་གྱི་ཐད་ནས་ཅུང་ཟད་བཤད་འཆར་ལགས་ན་ཁ་བྱང་ཆུང་བ་ལ་དེ་ལྟར་བཏགས་པ་ཡིན། དགེ་སློང་ལོ་ཙཱ་བ་མང་བ་དང་ཀུན་ལ་རྒྱུས་ཆེ་བས་འདིར་ཁོང་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཐོ་འདྲེན་པའི་ངལ་བ་བསྐྱུངས་ནས་གཞན་དག་རང་ནུས་ཀྱིས་གླེང་བར་བྱ།...

ལོ་ངོ་འདི་དག་ལ་ཕྲན་གྱི་ཆེད་ལས་དང་།མོས་པ།ལས་ཀའི་དབང་གིས་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱི་བྲིས་འབུར་རྙིང་པ་ལ་མཇལ་སྙིང་འདོད་ཅིང་།བརྒྱ་ལ་སྟབས་འདྲ་བདེ་ན་དེ་རྣམས་པར་གྱི་ངོས་ནས་ཉར་ཏེ།སྐབས་དང་སྐབས་སུ་ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་མཇལ་བ་ཡིན།དབུས་མཇལ་ལ་སྐྱོད་དུས་ལོ་ཙཱ་བ་ཁོང་ཅག་དང་འབྲེལ་བའི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་།གདན་ས།ལྷ་ཁང་སོགས་ལས་ལྡེར་སྐུ་དང་བྲིས་སྐུ་ཅི་རིགས་ཤིག་མཇལ་སྐལ་བྱུང་།བསམ་ཡས་སྒྲ་བསྒྱུར་རྒྱ་གར་གླིང་དུ་ལོ་ཙཱ་བ་རབ་དགུ་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་བསྟན་པ་སྔ་དར་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱི་འབུར་སྐུ་དང་།ལྡེབས་རིས་ལ་ལོ་ཙཱ་བ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་སྣང་བརྙན་གསར་དུ་བཞེངས་འདུག།རྒྱལ་རྩེ་དཔལ་འཁོར་ཆོས་སྡེའི་སྐུ་འབུམ་ཆེན་མོ་རུ་ཡང་ལོ་ཙཱ་བ་མང་པོ་ཞིག་གི་བྲིས་འབུར་གསལ་ལ།དེ་དག་ལ་མི་ལོ་དྲུག་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པ་རེད།གཞན་རང་རེའི་ཆོས་སྡེ་དང་།རྟེན་མཛོད་ཁང་།ཉར་ཚགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཉར་བའི་ཐང་ག་དང་།ལི་མ།གླེགས་བམ་གྱི་དབུ་ལྷ་བཅས་སུ་གསལ་བའི་སྣང་བརྙན་དག་པར་དེབ་དང་སྐད་འཕྲིན་བཅས་ལས་མཐོང་མྱོང་། ...