བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་དང་སྨན་རིག་ནི་ཚན་རིག་ཅིག་ཡིན།

　　སྤྱིར་གསོ་བ་རིག་པ་ནི་མིའི་རིགས་ལ་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་སྒྲུབ་པའི་རིག་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། དམིགས་བསལ་གང་ཡང་མེད་པར་མི་ཚང་མས་ནད་བཅོས་སྲོག་སྐྱོབ་ཆེད་དུ་གསོ་རིག་དང་སྨན་རིགས་ལ་བརྟེན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་རྒྱལ་ཁབ་དང་། མི་རིགས། ས་ཁུལ་སོ་སོར་གསོ་རིག་གི་གཞུང་ལག་ལེན་དང་བཅས་ཚད་གཞི་མི་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཡོད་པའི་ནང་། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་འདི་ནི་རང་ཅག་ཚོའི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་སྙིང་སྟོབ་ས་དང་བློ་གྲོས་ལྡན་པའི་མེས་པོ་མཁས་མཛངས་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གསར་གཏོད་དང་དར་སྤེལ་མཛད་ནས་ད་བར་ལོ་ངོ་༢༠༠༠ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། རྨང་གཞི་དེའི་སྟེང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་མི་རིགས་ཁག་གི་གསོ་རིག་གི་སྙིང་བཅུད་བསྡུས་ལེན་གྱིས་བོད་རང་གི་གནམ་གཤིས་དང་། ས་ཁམས་ཆགས་ཚུལ། མིའི་ལུས་ཁམས་ཆགས་ཚུལ་སོགས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་མཐུན་པར་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་རིམ་པར་བརྒྱུད་པའི་རྒྱུན་སྲོལ་གྱི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་གསུམ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་གསོ་རིག་དང་།སྨན་རིག་གི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་སྟེ་ད་ལྟ་ང་ཚོས་བདག་ཉར་དང་ལག་ལེན་བྱེད་བཞིན་པའི་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི་འདི་གྲུབ་པ་ཡིན། འདི་ནི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མ་ལག་ཆ་ཚང་ཞིང་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་ལག་ལེན་གྱི་ཉམས་མྱོང་ལྡན་པའི་ནོར་མཛོད་ཆེན་པོ་སྤྱད་ན་འཛད་མཐའ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས།རིགས་གཞུང་དང་ལག་ལེན་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བར་བྱེད་པའི་རྩ་བའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཡིནཔའི་ཕྱིར་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རིན་ཡོད་པ་ཞིག་རེད་ལ།ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་གོང་འཕེལ་དུ་གཏོང་དགོས་པ་དང་འོས་པ་ཞིག་ཀྱང་ལོས་ཡིན། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་གཟུགས་པོ་བདེ་ཐང་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་ནད་བཅོས་སྨན་སྦྱིན་བྱེད་པའི་རིག་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། མིའི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཐོག་མ་ཞི་བདེའི་སློབ་གསོ་གཏོང་བའི་རིག་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡོན་པས།བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་སྨན་རིག་ནི་མིའི་རིགས་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བའི་ནུས་ལྡན་གྱི་ཚན་རིག་ཅིག་ཡིན་པ་གོར་མ་ཆག་ཚན་རིག་ནི་དངོས་པོ་དང་བྱ་བ་མཐའ་དག་གི་གནས་མཚུལ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་སྟོན་པའི་དྲང་བདེན་གྱི་རིག་པ་ཞིག་ཡིན། དེང་གི་དུས་ལ་ཆ་མཚོན་པ།འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་སྐྱིད་ཕུན་ཚོགས་མཐའ་དག་བསྐྲུན་པར་བྱེད་པ་ལ་ཚན་རིག་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་ཞིང་། ཚན་རིག་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕན་བདེ་མཐའ་དག་སྐྲུན་མཁན་ནི་མི་ཡིན། དེ་ཡང་མི་ནད་མེད་པ་དང་བདེ་བར་གནས་པ་ཞིག་གིས་བྱེད་ཐུབ་པ་ལས། ནད་པ་ཞིག་གིས་འགྲོ་བའི་བདེ་སྐྱིད་མཐའ་དག་བསྒྲུབ་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་ལ། ཚེ་ཡུན་རིང་དུ་མི་གནས་པ་ཞིག་གིས་ནི་དེ་བས་ཀྱང་བསྒྲུབ་པར་མི་ནུས། དེའི་ཕྱིར་མི་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་མི་ནང་བར་བདེ་བར་གནས་པ་དང་། ན་བ་གསོ་བར་བྱེད་པ། ཚེ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པའི་ཐབས་ལ་འབད་པ་ནི་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་ལ་མིའི་རིགས་ནི་དམིགས་བསལ་གང་ཡང་མེད་པར་དེ་འདྲའི་རེ་འདོད་ཡོད་མཁན་ཤ་་སྟག་ཡིན།
དེ་ན་དེ་དག་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ནི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་། སྨོན་རིག་ལ་བརྟེན་དགོས་པ་སྟེ། དེའང་རྒྱུད་བཞིའི་གླེང་སློང་སྐབས་སུ་ཀྱེ་གྲོགས་པོ་དག་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག མི་ན་བ་བདེ་བར་གནས་པར་འདོད་པ་དང་། ན་བ་གསོ་བར་འདོད་པའི་གང་ཟག་གིས་གསོ་བ་རིག་པའི་མན་ངག་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཚེ་རིང་བར་འདོད་པའི་གང་ཟག་གིས་གསོ་བ་རིག་པའི་མན་ངག་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ། ཆོས་དང་ནོར་དང་བདེ་བ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པའི་གང་ཟག་གིས་སོག་བ་རིག་པའི་མན་ངག་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ། འགྲོ་བ་གང་ཞིག་ནང་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་འདོད་པ་དང་གཞན་གྱི་སྤྱི་བོས་བཀུར་བར་འདོད་པའི་གང་ཟག་གིས་གསོ་བ་རིག་པའི་མན་ངག་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། དོན་དེ་དག་རེ་རེ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཀྱི་རིག་པ་ནི་གཞན་དག་ཡོད་མོད། རིག་པ་གཅིག་གིས་དོན་དེ་ཚོ་མཐའ་དག་སྒྲུབ་པར་ནུས་པ་ནི་གསོ་བ་རིག་པ་འདི་ཁོ་ན་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་རིག་པའི་གནས་གཞན་དག་ལས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་རིག་པ་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་པོར་ཤེས་ཐུབ། རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཐད་ནས་དེ་ལྟར་དུ་གྲུབ་མོད། འོན་ཀྱང་དེ་དག་དངོས་སུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ལ་ལག་ལེན་ལ་མི་བརྟེན་མཐུ་མེད་ཡིན་ཞིང་། དེའང་བོད་སྨན་གྱི་་་་་ངོས་ནས་བཤད་ན་གཙོ་ཆེ་བ་སྨན་རྫས་ལ་བརྟེན་ནས་ནུས་པ་ཐོན་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན།
（གཅིག）བོད་ཀྱི་ཡུལ་ནི་སྨན་རྫས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་བླ་ན་མེད་པ་ཞིག་ཡིན།
　　སྤྱིར་སྨན་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ནང་གསོ་ཞིང་ལུས་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་ལ་ཟེར་བ་ཡིན། རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་། མི་རིགས་ཁག། ཡུལ་ཁམས་མི་འདྲ་བ་སོ་སོར་སྨན་གྱི་རྣམ་གྲངས་དང་ངོས་འཛིན་མི་འདྲ་བ་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་ཡོད་མོད། ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སྨན་གཞུང་ནང་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ལྟར་ན་རིན་པོ་ཆེའི་སྨན་དང་། སའི་སྨན། རྡོ་སྨན། ཤིང་སྨན། རྩི་སྨན། ཐང་སྨན། སྔོ་སྨན། སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྨན་བཅས་སྡེ་ཚན་༨དུ་དབྱེ་བ་ཕྱེ་ནས་སྨན་དེ་དག་གི་རོ་དང་། ནུས་པ། བསིལ་དྲོད་། ཕན་གནོད་བཅས་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད། རྣམ་པ་༨པོ་དེ་ཡང་རིགས་བསྡུ་ན། རིན་པོ་ཆེའི་སྨན་དང་ས་རྡོའི་སྨན་ཕལ་ཆེར་ནི་གཏེར་ཁ་ལས་བྱུང་བའི་སྨན་གྱི་་་་་རིགས་ཡིན་པ་དང་། སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྨན་ནི་སྲོག་ཆགས་ལས་བྱུང་བའི་སྨན་དང་། དེ་བྱིངས་ཚང་མ་སྐྱེ་དངོས་རྩི་་་ཤིང་གི་རིགས་ཡིན་པས། སྤྱིར་རིགས་རྣམ་པ་༣དུ་གྲངས་ངེས་པ་དེ་ལྟར་ཡིན། རིགས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སྨན་རྫས་དེ་དག་གི་ནང་ནས་གླ་ང་ཆེན་གྷི་ཝཾ་དང་། ཁ་ཆེ་གུར་གུམ། བསེ་རུ་སོགས་སྤུས་ཚད་ལེགས་པའི་སྨན་རྫས་ཁག་གཅིག་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་བརྩལ་སྒྲུབ་བྱེད་དགོས་པ་ཕུད། དེ་བྱིངས་སྨན་རྫས་ཕལ་ཆེར་བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་རང་ནས་ཐོན་གྱི་ཡོད། དེས་ན་འཛམ་གླིང་གི་རྩེ་མཐོ། ཁོར་ཡུག་གངས་རིས་བསྐོར་བའི་སྨན་ལྗོངས་གཙང་ཞིང་ཉམས་དགའ་བ། གངས་ཅན་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ཁམས་ནི་སྨན་རིགས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་བླ་ན་མེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་་་ཡིན་སྟབས་སྨན་རིགས་སྣེ་མང་འཛོམས་པ་སྤྱད་ན་འཛད་མཐའ་མེད་པ་ཞིག་ཡོད་པ་འདི་ནི། ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་ཡོངས་ཀྱི་ནང་ནོར་རྩ་འགངས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཧྲིལ་པོའི་ནང་ནོར་རྩ་འགངས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཀྱང་རེད། དེར་བརྟེན་གཏེར་རི་དང་། སྐྱེ་དངོས། སྲོག་ཆགས་བཆས་ལས་བསྡུས་པའི་སྨན་རིགས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་མཐའ་དག་ནམ་ཡང་སྲུང་ཉར་འཐུས་ལེགས་དང་། བེད་སྤྱོད་ཚུལ་མཐུན་བྱས་ནས་དེ་དག་གི་་་་་འབྱུང་ཁུངས་རྩ་སྟོངས་སུ་མི་འགྲོ་བའི་ཐབས་ལ་འབད་འབུངས་གནང་རྒྱུ་ནི་ཤིན་གལ་ཆེ་བ་འདུག་སྙམ།
（གཉིས）སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས།
　　དེ་ལྟར་བོད་ཁམས་ཀྱི་ས་གཞི་ཆེན་པོ་འདི་ནི་སྨན་རིགས་སྣེ་མང་འཛོམས་པའི་སྨན་གྱི་བང་མཛོད་ཆེན་པོ་ཞིག་་ཡིན་ནའང་སྨན་བཙལ་སྒྲུབ་དང་། བདག་གཉེར། ལས་སྣོན་སྦྱོར་བ། བེད་སྤྱོད་བྱེད་སྟངས་བཅས་མི་འདྲ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྨན་གྱི་ནུས་པ་ལེགས་ཉེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ལེགས་ཉེས་ཟེར་བ་ནི། སྨན་གང་ཞིག་སྨན་རང་རང་གི་ངོ་བོ་ངོས་འཛིན་མ་ནོར་བའི་སྟེང་དུ་འཐུ་སྒྲུབ་དང་། བདག་གཉེར། ལས་སྣོན། སྦྱོར་བ་བཅས་ཚུལ་བཞིན་དུ་བྱས་ནས་སྨན་རང་རང་ལ་ཡོད་པའི་ནུད་པ་དེ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་སྲུང་ཉར་བྱེད་ཐུབ་པ་ལ་སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ལེགས་པ་ཞེས་ཟེར་བ་དང་། དེ་ལས་ལྡོག་པ་ནི་སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ཞན་པ་ཡིན། སྤུས་ཚད་ཞན་པའི་སྨན་གྱིས་ནི་གཞུང་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པའི་ནུས་པ་ཇི་བཞིན་ཐོན་མི་ཐུབ། དཔེར་ན་སྨན་རྫས་ལ་བཤད་ན། བཏུས་ནས་ལོ་༣་ཡན་ཆད་ལོན་པའི་པྲི་ཡངྐུ་དང་། གཡའ་ཀྱི་མ་ལྟ་བུ་སྔོ་སྨན་ལོ་མའི་རིགས་དང་། ལུག་རུ་སེར་པོ་ལྟ་བུ་སྔོ་སྨན་མེ་ཏོག་གི་རིགས་ལྟ་བུ་ཡིན། སྔོ་སྨན་གྱི་རིགས་མཐའ་དག་དེས་མཚོན་བཙལ་སྒྲུབ་བདག་གཉེར་་་་་་་ལེགས་པར་བྱས་ཏེ་སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ཡག་པོ་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ།
（གསུམ）སྨན་རྫས་བཙལ་སྒྲུབ་དང་བདག་གཉེར་བྱེད་སྟངས།
འོ་ན་སྨན་རྫས་བཙལ་སྒྲུབ་དང་བདག་གཉེར་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་སམ་ཞེ་ན། དེ་ལ་སྨན་རྫས་རིགས་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་གཏེར་ཁ་ནས་བྱུང་བའི་སྨན་ཏེ་གསེར་དང་། དངུལ། ཟངས། གཤའ་དཀར། གཟི། པད་རག། བྱུ་རུ། སྤོས་ཤེལ། མུ་མེན་སོགས་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་ཀྱི་སྨན་དང་། བཙགས་དང་། སི་ནྡྷུ་ར། གསེར་བྱེ་སོགས་ས་སྨན་གྱི་་་རིགས། ཅོང་ཞི་དང་། མདུང་རྩེ་དཀར་སྨུག སྦལ་རྒྱབ། གྲུ་བཞི། ལྷང་མཚེར་སོགས་རྡོ་སྨན་གྱི་རིགས་ཕལ་ཆེ་བ་་་་དུས་ཚོད་སྔ་ཙམ་ནས་བཙལ་སྒྲུབ་དང་བདག་གཉེར་ལེགས་པར་བྱས་ན། དུས་ཚོད་ཅུང་རིང་པོ་སོང་ཡང་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཆེར་ཐེབས་མི་ཐུབ། དེ་བཞིན་དུ་སྲོག་ཆགས་སྨན་གྱི་ནང་ནས་བསེ་རུའི་རྭ་སོགས་རྭ་ཅོའི་རིགས་དང་། འབྲུག་རུས་སོགས་རུས་པའི་རིགས། ཆུ་སྲིན་སྡེར་མོ་སོགས་སྡེར་མོའི་རིགས་རྣམས་ཀྱང་དུས་ཚོད་གང་ཙམ་སོང་ཡང་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་མེད། དེ་མིན་རྨ་བྱའི་ཤ་དང་། འབྲོང་གི་སྙིང་དང་ཁྲག་སོགས་སྲོག་ཆགས་ལས་་་་བྱུང་བའི་ཤ་ཁྲག་སྨན་གྱི་རིགས་རྣམས་ནི། དུས་ཚོད་རིང་པོ་སོང་ན་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན ་ཐེབས་ངེས་ཡིན་པས། མ་རུལ། མ་བམ་པར་བདག་གཉེར་ཡག་པོ་བྱེད་པ་དང་། དུས་ཚོད་གང་ཙམ་ནང་གསར་འཚོལ་རྙིང་བརྗེ་བྱེད་་དགོས། འོན་ཀྱང་གྷི་ཝཾ་དང་། དོམ་མཁྲིས། གླ་རྩི་སོགས་རྩི་སྨན་གྱི་རིགས་འགའ་ཞིག་ནི་བདག་གཉེར་ཡག་པོ་བྱུང་ན་དུས་ཚོད་ཅུང་རིང་དུ་སོང་ཡང་ནུས་ཉམས་མི་ཐུབ་མོད། འོན་ཀྱང་ཧ་ཅང་དུས་ཚོད་རིང་དྲགས་ན་ནུས་པར་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་སྲིད། སྐྱེ་དངོས་སྨན་གྱི་རིགས་ལས་ཨ་བར་སྐྱུར་གསུམ་དང་། ཙན་དན་དཀར་དམར་སོགས་འབྲས་བུ་དང་།སྡོང་པོའི་རིགས་ཀྱིས་སྨན་ཕལ་ཆེ་བ་ཡང་བཙལ་སྒྲུབ་བྱས་ནས་མ་རུལ།མ་སེང་བར་བདག་གཉེར་ཡག་པོ་བྱས་ཚེ་དུས་ཚོད་ཅུང་རིང་པོ་སོང་ཡང་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་མི་ཡོང་། ཡང་དབང་ལག་དང་། མ་ནུ། རུ་རྟ་སོགས་རྩ་བར་གཏོགས་པའི་སྨན་གྱི་རིགས་རྣམས་ཀྱང་བརྐོ་སྒྲུབ་བྱས་ནས་ལོ་ཤས་རིང་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་མི་ཡོང་། དེ་མིན་ཡལ་ག་དང་། ལོ་མ། མེ་ཏོག་བཅས་ཀྱི་སྨན་རིགས་ཤིང་རྩི་ཐང་སྔོ་བཅས་ལས་བསྡུས་པའི་སྨན་་་་རྣམས་ནི་ལོ་གཅིག་གཉིས་ལས་འདས་པའི་རྙིང་པར་སོང་ན་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་ངེས་ཡིན་པར་ངེས་པར་དུ་ལོ་དུས་སུ་གསར་འཚོལ་རྙིང་བརྗེ་དང་བཟང་འཚོལ་ཞན་བརྗེ་བྱེད་དགོས། ལར་སྐྱེ་དངོས་རྩི་ཤིང་སྨ་གྱི་རིགས་གང་ལ་ཡང་རང་རང་གི་ངོ་བོའི་ནུས་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་མ་ཟད་སྐྱེ་གནས་དང་། བཏུས་དུས་སོགས་ལས་ཀྱང་ནུས་པ་ལེགས་ཉེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོང་གི་ཡོད་པས། སྐྱེ་དངོས་སྨན་གྱི་རིགས་མཐའ་དག་བསིལ་དྲོད་རང་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་དང་། དུས་ཐོག་ཏུ་བརྐོ་སྒྲུབ་བྱས་ན་ནུས་མཐུ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཡོད་ཅིང་།གལ་ཏེ་བསིལ་དྲོད་སྐྱེ་ས་གོ་་་་་་ལོག་དང་། དུས་སུ་མ་བཏུས་པ་སོགས་ཡིན་ན་ནུས་མཐུ་དམན་པ་ཡིན་སྟབས་སྐྱེ་དངོས་སྨན་གྱི་རིགས་གང་ལ་ཡང་བཙལ་སྒྲུབ་དང་།བདག་གཉེར་བྱེད་སྟངས་ཐད་ངེས་པར་དུ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས།