སྤྱིར་ན“ཆུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལུང་བའི་ཕྱོགས་སུ་འབབ།།གཏམ་རྣམས་ཐམས་ཅད་འདོད་པའི་དབང་དུ་འགྲོ།།”ཞེས་པའི་དཔེ་ལྟར་རང་གི་སྣང་ངོ་ལས་བྱོ་བའི་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་དུ་གནད་ལ་འཇུ་ཚུལ་དང་།དོན་ལ་གོ་ཚུལ།ཚིག་ལ་རྒྱུས་ཚུལ་སོགས་འགྲིག་མིན་ཅི་རིགས་ཀྱང་།རྩ་དོན་གལ་ཆེན་གྱི་གནད་གང་ཞིག་ལྷང་ཕུད་དང་མཛུབ་རིས་སུ་ཕབ་པའི་སྤོབས་པ་འདིས།སྤྱིར་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དང་བསེ་ཚང་ཚང་གི་གསུང་གི་མཛད་དོན་ལ་དྲིན་གསོལ་ཙམ་དང་།བྱེ་བྲག་རང་ཅག་གི་ན་ཆུང་དག་གི་ལམ་གྱི་ཕྱི་ཐག་ལ་ཕུགས་ཀྱི་དྲོད་ཁོལ་ཙམ་རེ་སྟེར་ཐུབ་པའི་སྐུལ་སློང་དང་བཅས་ཏེ།འདི་ཉིད་ལས་ཀློག་འདོན་ལ་མཁས་ཚེ་ཞོར་དུ་ལྟ་ཀློག་ལ་མཁས་པ་ཆགས་པ་དང་།འབྲི་ལ་མཁས་ཚེ་ཞོར་དུ་རྩོམ་ལ་ཕྱོགས་ངེས་པ་དང་།རྩོམ་པའི་ཚེ་ན་ཚིག་དོན་གྱི་སྦྱོར་བ་རྒྱ་ཆེ་ས་ནས་བསླབ་དགོས་པ་བཅས་གནད་གསུམ་གྱི་ནོར་བུ་ལྟ་བུ་འདི་ཉིད་སློབ་གཉེར་བ་ཞིག་གི་མི་ཚེའི་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱི་ལམ་ནས་དཔལ་འབར་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཆོག་པ་བཅས་ཁོ་བོས་རྒྱང་ནས་འོད་སྣང་དང་བཅས་སྟོན་ཁུལ་ཙམ་བྱས་པར་དགེའོ།།།།...

བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་རྩོམ་རིག་གི་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་།དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་བཅུ་བའི་མགོར་བོད་དུ་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་ཆགས་སྐབས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ཁོར་ཡུག་གཉིས་ཀྱི་མཉམ་འདྲེས་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་འོག་ནས།བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་ལ་དགོས་ཕན་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཤེད་ཤུགས་ཆེ་བར་གྱུར་ནས་ཡོད།ཐད་ཀར་བའི་དགོས་པ་དོན་དུ་གཉེར་ཆེ་བའི་གོ་རིམ་ཁྲོད་ནས།རྩོམ་རིག་མི་སེམས་དང་མི་གཤིས་ལ་འཇུག་པའི་གོ་སྐབས་ཁེགས་པར་གྱུར་བས།རྩོམ་རིག་གི་མཛེས་རིག་རིན་ཐང་མངོན་དཀའ་བར་འགྱུར།འདི་ནི་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་བརྩམས་སྒྲུང་གི་གནད་དོན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན།དེ་བས།སྔ་མའི་བརྩམས་སྒྲུང་གསར་རྩོམ་གྱི་གནས་སྟངས་དང་ལྟ་བ་ལ་ཐོད་བརྒལ་བཟོས་ཏེ།རྩོམ་རིག་གི་དགོས་ཕན་རང་བཞིན་ཡོངས་སུ་དོར་བ་མ་ཡིན་པའི་སྟེང་ནས་བརྩམས་སྒྲུང་གི་ལྟ་བ་སྣ་མང་ཅན་གྱི་ལམ་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུ་ནི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་ཞིག་ཡིན།དེ་ཡང་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་ན།ཐོག་མར་རྩོམ་པ་པོའི་ལྟ་ཀློག་གི་རྒྱ་ཇེ་ཆེར་བཏང་ཏེ།འཛམ་གླིང་བརྩམས་སྒྲུང་ལེགས་གྲས་དག་གི་བརྗོད་སྙིང་གི་ངོ་བོ་ལ་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་བའི་སྒོ་ནས་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་སྙིང་ནི་རང་གི་ལྟ་གྲུབ་ཁོ་ན་ཞིག་མིན་པ་དང་།རྩོམ་པ་པོས་ཀྱང་ནམ་ཡིན་ཡང་།རང་ཉིད་འདྲེན་པ་འམ་བློ་འབྱེད་པ་ཁོ་ན་ཞིག་གི་བརྟུལ་ཞུགས་བླང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཚུལ་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས།བརྩམས་སྒྲུང་གི་ལྟ་བ་ལ་ཡོ་བསྲང་ཡོང་བར་བྱ་དགོས།དེ་ནས་བརྩམས་སྒྲུང་ནི་བརྗོད་སྙིང་ཁོ་ནའམ་རྩོམ་པ་པོའི་ལྟ་གྲུབ་ཁོ་ན་སྟོན་པའི་ངག་གི་རིག་བྱེད་ཅིག་མིན་པར།དེ་ལས་ཀྱང་འཚོ་བའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཡངས་སར་ཞུགས་སྟེ།མི་སེམས་ཀྱི་གཏིང་དང་མི་གཤིས་ཀྱི་ཟབ་ས་དང་།འཚོ་བའི་ཕ་རོལ་ལ་བསྙོབ་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཚུལ་ལ་ཤེས་རྟོགས་གསལ་བོ་ཡོང་བའི་སྒོ་ནས།བརྩམས་སྒྲུང་གི་ལྟ་བ་ལ་ཐོད་བརྒལ་ཡོང་བར་བྱ་དགོས།...

«ཆུ་ངོགས་གཏམ་རྒྱུད»ལས་ལིའང་ཧྲན་གྱི་ཕོ་རྒོད་རྣམས་ཉིན་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་དང་བདུན་ཅུ་དོན་གཉིས་སུ་ཕྱེས་ཡོད་ཅིང་།ཏག་ཏག་མི་གྲངས༡༠༨ཡོད་པ་དང་།ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཅེན་ཀང་དང་ཕན་ཚུན་གཞོགས་འདེགས་བྱས་ཏེ་མི་ཚང་མར་བླ་ན་མེད་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་ཅིང་།འཕྲལ་མ་ཉིད་དང་སྐམ་ས།ཆུ་ཐོག་བཅས་སུ་དྲག་ཤུགས་ཀྱི་རིན་ཐང་མི་འདྲ་བ་མ་ཟད་དམིགས་བསལ་གྱི་ཡོན་ཏན་ལྡན་པའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་ཁ་ཤས་ཀྱང་ཡོད་ལ།དམག་དཔུང་གི་ཧྲི་ཤོག་དང་།ངོ་མཚར་གྱི་གཡུལ་ཐབས།ཆོས་དཔོན།ལྷ་སྨན།ལྷ་ཁང་།དམག་ཆས་སོགས་སོ་སོར་དགེ་མཚན་ཡོད་པས།ཕན་ཚུན་གསབ་རེས་བྱེད་མཁས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་པ་འདིས་ད་གཟོད་འཐབ་ན་མི་རྒྱལ་བ་མེད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔང་རྟགས་དང་ཡལ་མེད་ཀྱི་ལྷ་སྒྲུང་ལྟ་བུ་གྲུབ་པ་རེད།...

ཁོའི་སྙན་རྩོམ་གཞན་དུའང་ཚེག་བར་དྲུག་མ་དང་བདུན་མའི་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་ཉམས་འདོན་སྟངས་སྤྱད་ཡོད་ཀྱང་ཚེག་བར་དགུ་མའི་ལུགས་ཀྱི་ཉམས་དེ་འདྲ་ཆེར་མི་ཡོང་བའི་ཚོར་བ་སྟེར།ཁོའི་སྙན་རྩོམ་ཕལ་ཆེ་བའི་ཚིག་ལ་བྱིན་ཆེ་ཞིང་ཆོད་ཆེ་བ།ཉམས་རྩོལ་མེད་དུ་འདུས་ཡོད་པས།སྐབས་རེར་ཚིག་ལ་དངོས་གནས་སྤྲོས་ཤོམ་ཆེ་ཨང་སྙམ་པའི་ཚོར་བ་ཡང་ནར་མར་སྟེར།མ་འོངས་པར་རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་ནི་མུ་མཐུད་དུ་རྩོམ་ལུས་གཅིག་ལ་དམིགས་པ་གཏད་ནས་ཚིགས་བཅད་སྙན་ངག་གི་ཟད་མེད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་དང་འགུག་ལུགས་དེ་དག་ལ་ཡང་བསྐྱར་ཚོད་ལྟ་སྣ་ཚོགས་ཤིག་བྱ་རྒྱུའི་རེ་བ་ཆེ་ཞེས་ཀྱང་ཞུ་འདོད།།...

ས་སྐྱ་པཎ་ཆེན་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་སྒྱུ་རྩོམ་གཞུང་ལུགས་ནང་འདྲེན་དང་། བོད་ཀྱི་སྔར་སྲོལ་རྩོམ་པའི་ལག་ལེན་ཟུང་རྒྱུན་འཛིན་ལ་བརྟེན། བོད་རང་མཚན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཅན་གྱི་སྒྱུ་རྩོམ་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་རྨང་གཞི་བཏིང་ཞིང་། རོལ་མོའི་བསྟན་བཅོས་ནི་ཁོང་གིས་ཟློས་གར་གྱི་དབྱངས་འདྲེན་པའི་ཕྱོགས་སུ་བརྩམས་པའི་བོད་ཀྱི་རོལ་མོའི་གཞུང་ལུགས་སྐོར་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཐོག་མ་དེ་ཡིན་པ་དང་། གཞུང་དེར་རོལ་མོ་ཙམ་མ་ཟད་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་སྒྱུ་རྩོམ་མཛེས་ཚོར་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་འཛུགས་བསྐྲུན་དང་ལག་ལེན་ཐད་དུ་མཛུབ་ཁྲིད་ནུས་པའི་དགོངས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གཤིས།དེང་རབས་ཀྱི་རྩ་བ་ཚུགས་པར། སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་གསུང་རབ་བསྟན་བཅོས་ཁག་ལས་མངོན་པའི་དགོངས་པར་ཞིབ་འཇུག་མི་བྱེད་ཐབས་མེད་ལགས་པས། སྒྱུ་རྩོམ་མཛེས་ཚོར་རིག་པའི་མཐོང་སྣེ་ལས་རོལ་མོའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་མཛེས་ཚོར་རིག་པའི་དགོངས་པ་དང་། སྒྱུ་རྩོམ་རིག་པའི་ལག་ལེན་གྱི་དགོངས་པ།དེ་བཞིན་དེའི་དེང་རབས་རིན་ཐང་བཅས་ལ་དཔྱད་པ་བྱ་རྒྱུ་ནི་བོད་ཀྱི་སྒྱུ་རྩོམ་མཛེས་ཚོར་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་འཛུགས་སྐྱོང་གི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན་དོན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་གླེང་འདུག...

རྩོམ་རིག་དེ་ཡང“བརྗོད་བྱའི་ནང་དོན”དང“རྗོད་བྱེད་ཚིག་སྦྱོར”ཁོ་ནས་ཞིབ་བརྗོད་བྱེད་པའི་རྒྱ་ལས་འགོངས་ཏེ།རིག་གནས་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ན་དེ་བས་ཀྱང་རྩོམ་རིག་ལ་གནམ་ས་རྒྱ་ཡངས་པོ་ཞིག་བསྐྲུན་ཐུབ་ཅིང་།མི་ལའི་མགུར་འབུམ་དང་བོད་རྩོམ་གཞན་པར་ལྟ་སྐབས་ཀྱང་སྔར་མེད་ཀྱི་རྩོམ་གྱི་རོ་མྱོང་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་འབྱུང་ངེས་སྙམ་པའི་བློ་སྐྱེད་ཅིག་གིས་འབྲི་ཁུལ་བྱས་པ་ཡིན་མོད།ཕྲན་རང་ན་སོ་ཕྲ་ཞིང་མཐོང་ཐོས་ཞན་པའི་སྟབས་ཀྱིས་རང་སྣང་གང་བྲིས་ལྟ་བུར་སོང་བའི་དབང་དུ་ཡོད་སྲིད་རུང་།རིག་གནས་ཤིག་གི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཐོག་ནས་མི་རིགས་གང་དེའི་རྩོམ་རིག་ཐོག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་ཡིན་ལ།རྩོམ་རིག་དེ་ཉིད་གཞན་ལས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་སའི་གཞིའང་ཡིན་པར་འདོད་དོ།།...

བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་བྱས་ནས་ལོ་ངོ45འཁོར་བའི་རིང་།བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འཕོ་འགྱུར་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་དང་བསྟུན་ནས་སྐྱེས་མའི་སྤྱི་ཚོགས་གོ་གནས་ལ་སྔ་ན་མེད་པའི་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཡོད་ལ།ཁོ་མོ་ཚོས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ནུས་ཤུགས་བཏོན་ཡོད་པ་སྨོས་མ་དགོས།ཡིན་ནའང་དུས་རབས20པའི་ལོ་རབས80པ་ནས་ད་ལྟའི་བར།རྒྱལ་ནང་དུ་བོད་ཡིག་གི་དུས་དེབ་ཁྱོན་ལྔ་བཅུ་ཙམ་བྱུང་བའི་སྟེང་དུ་བསྡོམས་པས་ཆེད་རྩོམ་ཁྲི་ཚོ་དྲུག་ལ་ཉེ་བ་སྤེལ་ཡོད་ཀྱང་།བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མའི་རིག་གནས་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་དཔྱད་འབྲས་ཤིན་ཏུ་དཀོན་ལ་སྐྱེས་མའི་རྩོམ་རིག་སྐོར་གྱི་དཔྱད་འབྲས་དེ་བས་ཀྱང་དཀོན།དཔྱད་རྩོམ་འདིར་གནས་ཚུལ་དེ་ལ་གཞིགས་ནས་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མའི་རྩོམ་རིག་བྱུང་ཚུལ་དང་འཕེལ་རིམ་ལ་ཕྱིར་རྟོག་དང་ཕྱོགས་བསྡུས་བྱས་པ་བརྒྱུད་དེ།བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་སྟེགས་སུ་སྐྱེས་མའི་རྩོམ་རིག་གལ་ཆེ་ཚུལ་དང་།ལྷག་པར་དུ་བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་ཚུན་གྱི་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མའི་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་རྒྱས་དང་།སྐྱེས་མ་རྩོམ་པ་པོའི་གསར་རྩོམ་སྐོར་གྱི་གནད་དོན་དང་དེ་འབྲེལ་གྱི་ཐག་གཅོད་ཐབས་བཅས་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་རྩོམ་རིག་གཞུང་ལུགས་དང་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་མཐོང་སྣེ་སོགས་ནས་དཔྱད་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་བཏོན་ཡོད།...

སྒོ་མེ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྒྲུང་གཏམ་བྱིངས་ལ་བལྟས་ན།ཁོང་ནི་སྒྲུང་གཏམ་བརྩམས་ཆོས་སུ་ཅི་ཞིག་བརྗོད་པ་དང་ཇི་ལྟར་བརྗོད་པ་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་གསར་རྩོམ་ལ་གཞོལ་མཁན་ཞིག་ཏུ་མཐོང་ཡོང་སྟེ།ཁོང་གི་སྒྲུང་གཏམ་ཕལ་མོ་ཆེར་གྲོ་ཞིང་ཁ་ཞེས་པའི་ཡུལ་སྡེ་གཅིག་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་ཡུལ་ཁམས་དང་རྒྱབ་ལྗོངས་སུ་དྲངས་ནས།བོད་པའི་ཞིང་གྲོང་འཚོ་བའི་རང་མདངས་དང་ཁྱད་གཤིས་མ་ལུས་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་བརྒྱུད་ནས་མངོན་ཡོད་པ་གཤམ་ལྟར།...

གནའ་དེང་ཚིག་དོན་ལ་དབང་འབྱོར་བའི་སྙན་ངག་གི་བོད་ཡུལ་དུ།ད་སྐབས་ཅུང་ཙམ་སྲོལ་རྩོམ་བུ་མོའི་རང་གཤིས་ལ་གྲོང་གི་ན་མཉམ་གྱི་སྐྱེ་བོ་དག་གིས་རྒྱང་ནས་ལྟ་ཙམ་གྱི་དཀྱོག་མཚམས་འདི་ནས། ཁོ་བོས་སྙན་གཞུང་གི་ཕུན་ཚོགས་རྣམས་རེ་ཞིག་སྦས་དོན་རང་བཞིན་དུ་བྱས་ཏེ་དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་རྒྱུས་པའི་སྙན་ངག་པ་ཀུན་མཁྱེན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ་དང་།ཞང་ཞུང་ཆོས་གྲགས།ཙོང་ཁ་པ།སྒིས་སྟེང་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན་ལྟ་བུ་ཁྲོད་ནས་རེ་ཟུང་རེ་ཅིས་ཀྱང་གླེང་ན་འདོད་དེ། དེའང་ད་ཐེངས་ཇི་སྐད་དུ།“རང་བཞིན་གྱིས་ནི་གྲུབ་པ་དང་།།མང་དུ་ཐོས་པ་དྲི་མ་མེད།།”ཅེས་གསུངས་པ་བཞིན།རྫོགས་ཆེན་པདྨ་སྐལ་བཟང་ཚང་གི་སྙན་ངག་གི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཀློང་ནས་ཆུ་ཐིགས་ཟེགས་མའི་ངང་ཚུལ་ལས་མ་འདས་པའི«བྱེས་བགྲོད་ཅིག་གི་རྗེས་དྲན»ཞེས་པའི་སྙན་ངག་གི་ནང་ནས་དུམ་ཚན་ཞིག་གླེང་བར་བྱའོ། །...

ཁྲང་པེ་རི་བོའི་རྒྱ་སྟག་ཁྲ་བོའི་ངར་སྐད་དྲན་ཚེ་བྱང་ཁོག་སྟོད་ཀྱི་ལ་རྒྱའི་མཚོ་མོ་དགུང་དུ་འཕྱོ། །བདུད་རྩི་སྨན་ལྗོངས་ཞི་ཧྲོང་པན་ནའི་གླང་ཆེན་མཐོང་དུས་ཞབས་འོག་ས་འཛིན་སྔངས་ཤིང་འདར་བཞིན་འབྲོ་བར་རྩོམ། །གློ་བུར་ནང་སོག་རྩྭ་ཐང་སྟེང་ནས་རྟ་རྒོད་ཁྲོས་པའི་བང་དང་བཅས་ཏེ་ལྷང་ལྷང་འཚེར་སྐད་ཐོས་པ་ན། །བདག་གི་སྙིང་དབུས་ཏི་སེ་ལྷུན་པོར་བག་ལ་ཉལ་བའི་སེང་གེ་དཀར་མོས་གནམ་ས་གཡོ་བའི་གཡུ་རལ་གསིག །...