ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནི་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱིས་གཙོ་གཉེར་དང་གཙོ་སྒྲུབ་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ཞིག་ཡིན་ལ།རང་རྒྱལ་གྱི་ཆེད་དུ་བོད་རིག་པའི་དཔེ་དེབ་དཔར་སྐྲུན་བྱེད་སའི་དབང་གྲགས་ལྡན་པའི་ལས་ཁུངས་ཤིག་དང་།ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་ཕན་རང་བཞིན་གྱི་དཔེ་སྐྲུན་ལས་ཁུངས་བཞིའི་ཡ་གྱལ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད།བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་དང་རྒྱལ་ཕྱི་ནང་གི་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་ཐོ་འགོད་དང་བརྒྱུད་བསྒྲགས་བྱེད་སའི་སྟེགས་བུ་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད།དེ་ཡང་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནི་སྤྱི་ལོ1986ལོར་དབུ་བརྙེས་ཤིང་།བགྲང་བྱ37ཙམ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གོམ་སྟབས་བརྒྱུད།དེང་དུས་བོད་ཡིག་དང་རྒྱ་ཡིག།དབྱིན་ཡིག་བཅས་ཀྱི་དཔེ་དེབ་རིགས1700ལྷག་དང་དཔེ་དེབ་ས་ཡ4ལྷག་པར་སྐྲུན་བྱས་པས།རྒྱལ་ཕྱི་ནང་དུ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེས་ཆེ་བའི་བོད་རིག་པའི་ཆེད་ལས་རིག་གཞུང་དཔེ་སྐྲུན་ལས་ཁུངས་ཤིག་ཏུ་གྲུབ་ཡོད།...

ཟླ5ཚེས9ཉིན་གྱི་དགོང་མོར།མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་རིག་དངོས་ཅུས་ཀྱིས«ནུབ་མཚོ་གྲོང་ཁྱེར་ཚགས་པར»དང་མཉམ་དུ“མཚོ་སྔོན་རིག་དངོས་ཀྱི་སྔོན་ཆད་དང་ད་ལྟ”ཞེས་པའི་མུ་འབྲེལ་ཐད་གཏོང་གི་ལེའུ་གཉིས་པ་སྟེ་གནའ་ཤུལ་གྱི་ཐད་གཏོང་ལ་ཀུན་གྱིས་དགའ་བསུ་ཆེན་པོ་ཐོབ།མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་རིག་དངོས་ཅུས་ཀྱི་ཅུས་ཀྲང་གཞོན་པ་ཀྲོའུ་ཚུན་ཡུན་དང་།མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་རིག་དངོས་གནའ་རྫས་ཞིབ་འཇུག་གླིང་གི་གླིང་གཙོ་གཞོན་པ་ཝང་ཆིང་ཆེང་དང་།མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་རིག་དངོས་གནའ་རྫས་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་ཚའེ་ལིན་ཧའེ་བཅས་ཐད་གཏོང་ཁང་དུ་ཕེབས་ནས་བླ་ཚང་གི་གནའ་ཤུལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱབ་ལྗོངས་བརྗོད།...

སྤྱི་ཟླ5ཚེས7ཉིན་རྒྱལ་རྩེ་རྫོང་གི་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཡོངས་བཤེར་ལས་དོན་འགོ་བཙུགས་པ་ནས་བཟུང་།རྒྱལ་རྩེ་རྫོང་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཅུས་ཀྱིས་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ་དང་གྲོང་ཚོ་ཁག་གི་སྟོབས་ཤུགས་སྐུལ་སློང་གིས་གཏན་འཇགས་རིག་དངོས་དང་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ལ་སྒོ་ཀུན་ནས་ཡོངས་ཁྱབ་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་འགོ་ཚུགས་ཡོད།གཏན་འཇགས་རིག་དངོས་ཡོངས་བཤེར་ཚོ་ཆུང་གིས་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་རིག་གནས་ཅུས་ཀྱི་ཤུགས་ཆེའི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོགརིག་དངོས་མྱུར་སྐྱོབ་དང་ཞིབ་དཔྱད་ལྟེ་གནས་ཀྱི་ཀྲུའུ་རེན་སྐལ་དབང་གིས་ཡོངས་བཤེར་ལས་དོན་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོར་ལྟ་སྐུལ་མཛུབ་ཁྲིད་གནང་ཡོད།...

མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ནི“སའི་གོ་ལའི་ཐོག་གི་ཆེས་དམིགས་བསལ་གྱི་ས་གཤིས–ས་ཁམས–ཐོན་ཁུངས–སྐྱེ་ཁམས་ཚན་པ་ཡིན་ཞིང་།དེ་ནི་སའི་གོ་ལའི་རིམ་འགྱུར་དང་ཁྱུད་རིམ་བར་གྱི་ཕན་ཚུན་ནུས་པ།སྣོད་བཅུད་འབྲེལ་བ་བཅས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་རང་བྱུང་ཚོད་ལྟ་ཁང”ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད།ད་དུང“སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་སྲུང་ཡོལ་དང་འཐབ་ཇུས་ཐོན་ཁུངས་གསོག་ཉར་གྱི་རྟེན་གཞི་གལ་ཆེན”ཞིག་ཀྱང་ཡིན།...

ཟླ་བཞི་པའི་ཟླ་མཇུག་ཏུ་མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི3000ཙམ་གྱི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཐོན་ཁུལ་དུ་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་བརྐོ་འགོ་ཚུགས་པ་དང་ཟླ་ལྔ་པའི་ཟླ་མཇུག་ཏུ་ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི5000ལྷག་ཙམ་གྱི་རྩྭ་ཐང་གི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་གསར་པ་ཁྲོམ་རར་འདོན་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད།ཉིན་ཤས་གོང་གསར་འགོད་པར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་གཞི་ཁྱོན་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་ཉོ་ཚོང་ཁྲོམ་ར་ཞིག་ལས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན།དེའི་རིང་མཚོ་སྔོན་ནས་ཐོན་པའི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུའི་བྲིན་ཁ་རྒྱུག་པ་མ་ཟད།ད་དུང་བོད་ལྗོངས་དང་ཀན་སུའུ་སོགས་ཐོན་ཁུལ་གྱི་དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ཡང་ཡོད་པ་རེད།...

ཉེ་ཆར།བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་ཨ་མདོ་རྫོང་གི་རྩྭ་རིང་གྲོང་རྡལ་སྒོ་ལྕག་གྲོང་ཚོ་ཡི་མཚོ་བོད་གཞུང་ལམ་ལ་ཉེ་བའི་རི་སྒང་ཞིག་གི་ལྷོ་ངོས་སུ།ཨ་མདོ་རྫོང་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཅུས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་ཉམས་ལྡན་དང་གསར་འགོད་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཐོག་མའི་རྩད་ཞིབ་བྱས་པ་ན།གནས་དེ་ནས་བང་སོ་ལ་འདྲ་བའི་གནའ་ཤུལ70ཙམ་གསར་རྙེད་བྱུང་བ་རེད།ཉམས་ལྡན་གྱིས་རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུའི་མགོ་ཁུངས་ས་ཁོངས་ན་གནས་པའི་ཨ་མདོ་རྫོང་དུ་གནའ་བོའི་བང་སོ་སོགས་གནའ་ཤུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོད་པ་དང་།དེ་དག་ལ་གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་རིན་ཐང་གལ་ཆེན་ལྡན་ཞེས་གསར་འགོད་པར་བཤད།...

འདིར་ཆེད་དུ་གསལ་འདེབས་བྱེད་རྒྱུ་ཞིག་ནི།བཟའ་ཟླ་གཉིས་ལས་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་མི་སྒེར་རྒྱུ་ནོར་ལས་ཐོབ་པའི་ཡོང་སྒོའི་སྐྱེད་ཀ་དང་རང་བྱུང་འཕར་ཐང་ཕུད་པའི་ཡོང་སྒོ་དེ།བཟའ་ཟླའི་ཐུན་མོང་གི་རྒྱུ་ནོར་དུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་འོས།གལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་གི་གཉེན་མ་བསྒྲིགས་པའི་སྔོན་གྱི་སྒེར་གྱི་ཁང་ནོར་ལ་གཉེན་བསྒྲིགས་རྗེས་གླ་དངུལ་ཐོབ་པ་དེ།ཕྱོགས་གཉིས་ཀས་དུས་ཚོད་དང་སེམས་ཤུགས་བཏོན་ནས་གཉེར་སྐྱོང་བྱས་པ་ལས་ཐོབ་པ་ཡིན་པས།དེའང་བཟའ་ཟླའི་ཐུན་མོང་གི་རྒྱུ་ནོར་དུ་གཏོགས་པ་ཡིན།...

འགྱུར་མེད་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི1967ལོར་ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར་གྲ་ནང་རྫོང་དུ་འཁྲུངས།1986ལོར།བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཁང་གི་རིགས་གཅིག་མཁས་ཅན་གྱིས་གྲ་ནང་རྫོང་དུ་ལོ་རྒྱུས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རིག་གནས་སྣང་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟག་ཞིབ་གནང་སྐབས།འགྱུར་མེད་ཚུལ་ཁྲིམས་བོད་ཡིག་གི་ལས་རོགས་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་ཐོག་མར་རིགས་གཅིག་མཁས་ཅན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་ལེགས་སྦྱར་སྐད་སྦྱངས།1991ལོར།འགྱུར་མེད་ཚུལ་ཁྲིམས་པེ་ཅིང་དུ་ཡོད་པའི་ཀྲུང་གོ་བོད་བརྒྱུད་མཐོ་རིམ་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པར་བསྐྱོད་ནས།ལེགས་སྦྱར་སྐད་རྒྱུད་རིམ་ལྡན་པར་སློབ་སྦྱོང་བྱས།...

ཉེ་སྔོན།བོད་ལྗོངས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་ཞིབ་འཇུག་སུའོ་ཡིས་རྩ་འཛུགས་བྱས་ནས་འཚོགས་པའི2022ལོའི་བོད་ལྗོངས་རིག་དངོས་གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་གྲུབ་འབྲས་མཉམ་སྤྱོད་སྙན་ཞུའི་ཚོགས་འདུ་ཡི་ཐོག་ཏུ།འོན་ཅང་དོའི་གནའ་ཤུལ་གྱི་གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་གསར་ཤོས་གསལ་སྟོན་བྱས་པ་རེད།འོན་ཅང་དོའི་གནའ་ཤུལ་ནས་ཐོན་ཞིང་།དེའི་ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་མཚམས་སུ་གནས་པའི་མཆོད་རྟེན་གྱི་ཁྱིའུ་དབྱིབས་སོ་ཕག་ནི་སོ་ཕག་གྲུ་བཞི་མ་ལ་གཏུབ་གཞོག་ལས་སྣོན་བྱས་ཏེ་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡིན་ལ།སྣེ་གཅིག་མཐུག་པ་དང་སྣེ་གཅིག་སྲབ་མོར་གནས་ཤིང་།ཕྱི་གཟུགས་ནི་ཁྱིའུ་དབྱིབས་ལྟར་ཡོད།འདི་ནི་ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་མགོ་ནས་དར་རྒྱས་ཆེ་བའི་དུས་སྐབས་བར་གྱི་ཚད་རིམ་མཐོ་བའི་བཟོ་བཀོད་ཐོག་ཏུ་སྤྱོད་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་བཟོ་རྩལ་ཞིག་ཡིན།...